Historia źródeł kościelnego prawa polskiego (z uwzględnieniem synodów wschodnich) (wykład)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji - Instytut Prawa Kanonicznego
Kod ECTS:10900-XXXX-0200WYK0075
Kierunek studiów: Prawo Kanoniczne (niestacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok I - Semestr 1
Punkty ECTS: 4
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok I - Semestr 2
Punkty ECTS: 4
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Kierunek studiów: Prawo Kanoniczne (stacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok I - Semestr 1
Punkty ECTS: 4
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok I - Semestr 2
Punkty ECTS: 4
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Lokalizacja w programie modułowym:
Moduł programowy:Moduł 5 – przedmioty kształcenia kierunkowego » Historia źródeł kościelnego prawa polskiego (* tylko ćwiczenia)
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
ZAŁOŻENIA: Wykład obejmuje historię prawodawstwa partykularnego w Polsce, uwzględniając instytucje kościelne, działalność prawodawczą arcybiskupów i biskupów w ich jednostkach organizacyjnych, szczególnie przez recepcję uchwał soborowych i kodeksowych na zwoływanych synodach diecezjalnych, prowincjonalnych i plenarnych. Ponadto uwzględnia eksplorację prawa partykularnego, stosunków religijnych i społecznych, a także obyczajów, kultury, oświaty, oraz mentalności polskiego środowiska danej epoki. Wykład jest poszerzony o dzieje wschodniego ustawodawstwa synodalnego. Studenci poznają źródła pochodzenia różnych instytucji kościelnych, które są potrzebne do lepszego zrozumienia prawa oraz dają możliwości pracy w bibliotekach i archiwach kościelnych.
CEL WYKŁADU: Poznanie prawa synodalnego i historii instytucji kościelnych dla lepszego zrozumienia norm prawnych.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
Źródła i literatura przedmiotu
Dokumenty prawne Stolicy Apostolskiej
Akta Konferencji Episkopatu Polski
Powstanie i rozwój organizacji kościelnej w Polsce
Organizacja polskich synodów prowincjonalnych
Zjazdy biskupów
Charakterystyka synodów legackich
Synod legacki legata Piotra z Kapui
Statuty legata Jana z Tuskulum z 1287 r.
Legacje opata Obizo (1245-1254)
Synod wrocławski legata Jakuba z Leodium z 1248 r.
Synod wrocławski kard. Gwidona z 1267 r.
Synod legacki legata Filipa z Fermo z 1279 r.
Synody legackie z 1302 i 1309 roku odprawione w Preszburgu
Reformy kościelne arcybiskupa Henryka Kietlicza
Synod arcybiskupa Wincentego z Niałka w 1226 r.
Działalność ustawodawcza arcybiskupa Janusza
Synody arcybiskupa Jakuba Świnki
Synod arcybiskupa Janisława w Uniejowie w 1326 r.
Pomniki prawne arcybiskupa Jarosława Bogorii-Skotnickiego
Synody arcybiskupa Jana Suchegowilka
Synod arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego w Kaliszu z 1406 r.
Działalność kościelna arcybiskupa Mikołaja Trąby
Kodyfikacja Mikołaja Trąby z 1420 r.
Działalność kościelna Wojciecha Jastrzębca
Synody arcybiskupa Wincentego Kota
Synod arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego z 1485 r.
Synody arcybiskupa Jana Łaskiego
Zbiór Jana Łaskiego z 1523 r.
Synod arcybiskupa Macieja Drzewickiego z 1532 r.
Synod arcybiskupa Jana Latalskiego z 1539 r.
Synody arcybiskupa Piotra Gamrata
Ustawodawstwo arcybiskupa Mikołaja Dzierzgowskiego
Synod arcybiskupa Jana Przerębskiego z 1561 r.
Główne założenia reformy trydenckiej i przyjęcie uchwał w Polsce
Synod arcybiskupa Jakuba Uchańskiego w Piotrkowie z 1577 r.
Działalność prawodawcza arcybiskupa S. Karnkowskiego
Reforma trydencka arcybiskupa B. Maciejowskiego
Synod arcybiskupa Wawrzyńca Gembickiego z 1621 r.
Synody i kodyfikacja arcybiskupa Jana Wężyka
Synod arcybiskupa Macieja Łubieńskiego z 1643 r.
Zbiór Krzysztofa Żórawskiego
Historia i prawo Katolickich Kościołów Wschodnich
Prowincjonalny synody unicki w Kobryniu w 1626 r.
Synod Zamojski z 1720 r.
Lwowski synod z 1891 r.
Synod plenarny Odrodzonej Polski w Częstochowie z 1936 r.
Orędzie Episkopatu o wprowadzeniu Pierwszego Synodu Plenarnego z 1938 r.
II Polski Synod Plenarny (1991-1999), geneza, recognitio, promulgatio, receptio
II Polski Synod Plenarny (1991-1999), uchwały
Instrukcja o synodzie diecezjalnym z 1997 r.
Synody diecezjalne w okresie międzywojennym
Synody diecezjalne po Soborze Watykańskim II
Synody diecezjalne po Kodeksie Jana Pawła II z 1983 r.
Synody diecezjalne po promulgacji II Polskiego Synodu Plenarnego
Ustawodawstwo diecezjalne
Ustawodawstwo pozasynodalne
Statuty kapituł katedralnych i kolegiackich
Zbiory dokumentów kościelnych
Polskie archiwa kościelne
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
METODY DYDAKTYCZNE: metoda historyczno-prawna i wykorzystanie materiałów źródłowych przy omawianiu różnych instytucji kościelnych, a także ustanawianiu prawa kościelnego na synodach partykularnych
FORMA ZALICZENIA ZAJĘĆ: egzamin ustny
KRYTERIA ZALICZENIA: podstawowa wiedza pozytywna, aktywność, umiejętność posługiwania się ustawodawstwem synodalnym, znajomość metody historyczno-prawnej
Literatura podstawowa i uzupełniająca
LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
1.I. Subera, Synody prowincjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich. Wybór tekstów ze zbioru Jana Wężyka z r. 1761, Warszawa 1981; Publikacja Subery przedstawia ustawodawstwo archidiecezji gnieźnieńskiej wraz z kościelnymi kodyfikacjami.
2.W. Góralski, Wprowadzenie do historii ustawodawstwa synodalnego w Polsce, Lublin 1991. Książka Góralskiego dodatkowo uwzględnia ustawodawstwo legackie, podając pełny zakres historii ustawodawstwa synodalnego w Polsce.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1.A. Theiner, Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae genitumque finitimarum historiam illustrantia, vol. 1-4, Romae 1860-1864; Zawiera teksty źródłowe dotyczące kościelnego prawa polskiego i jest przydatna przy cytowaniu źródeł, a także pisaniu prac naukowych.
2.P. W. Fabisz, Wiadomość o synodach prowincjonalnych i diecezjalnych gnieźnieńskich i o prawach Kościoła polskiego z dodatkiem spisu synodów diecezjalnych polskich, Kępno 1861, podaje wykaz ustawodawstwa synodalnego w Polsce z opisem synodów i kodyfikacji.