Dialektologia z socjolingwistyką (ćwiczenia)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Nauk Humanistycznych - Instytut Literaturoznawstwa
Kod ECTS:09300-XXXX-04CWI0016
Kierunek studiów: Filologia Polska (stacjonarne I stopnia)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok III - Semestr 5
Punkty ECTS: 2
Forma zaliczenia: Zaliczenie na ocenę
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
Student powinien nabyć kompetencji poznawczych w zakresie zróżnicowania współczesnego języka polskiego w aspekcie geograficznym i społecznym oraz praktycznych umiejętności analizy tekstów gwarowych.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z zakresu dialektologii i socjolingwistyki. W opisie dialektologicznym przyjmuje się podział wyróżniający pięć dialektów głównych (małopolski, wielkopolski, mazowiecki, śląski, kaszubski) i dialekty mieszane. Na ćwiczeniach przeprowadzana jest analiza tekstów reprezentatywnych dla poszczególnych dialektów oraz gwar (właściwości fonetyczne, fleksyjne, słowotwórcze, syntaktyczne i leksykalne). Z zakresu socjolingwistyki podejmuje się m.in. zagadnienia związane z wariantywnością językową, tajnością i ekspresywnością kodu – proponuje się do omówienia języki środowisk rówieśniczych, języki subkultur, języki grup zawodowych, języki kręgów towarzyskich.

Metody dydaktyczne: Praca z tekstem, metody warsztatowe.
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Zaliczenie na ocenę.
Warunki zaliczenia: aktywność podczas zajęć, pozytywna ocena z kolokwiów.
Literatura podstawowa i uzupełniająca
Dialektologia
Literatura podstawowa:
Teksty: K. Nitsch, Wybór polskich tekstów gwarowych, wyd. II, Warszawa 1960; Z. Sobierajski, Polskie teksty gwarowe z ilustracją dźwiękową. 1. Gwary śląskie, 2. Śląsk i Wielkopolska, 3. Wielkopolska – Pomorze, 4. Lubawskie – Ostródzkie – Kaszuby, Poznań 1960-1964; wybrane nowsze teksty gwarowe z „Języka Polskiego”.

Atlasy: K. Dejna, Atlas polskich innowacji dialektalnych, Warszawa-Łódź 1981; Mały atlas gwar polskich, t. I-II, oprac. K. Nitsch, t, II-XII, oprac. M. Karaś, Wrocław 1957-1970.
Podręczniki: K. Dejna, Dialekty polskie, Wrocław 1973; K. Nitsch, Dialekty języka polskiego, wyd. III, Wrocław 1957; S. Urbańczyk, Zarys dialektologii polskiej, wyd. VII, Warszawa 1984.
Słowniki: J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, t. I-VI, Kraków 1900-1911.

Literatura uzupełniająca:
M. Kucała, Twoja mowa Cię zdradza. Regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego, wyd. II, Kraków 2002; H. Kurek, Jak się mówi ma wsi, czyli kilka uwag o zanikaniu gwar (system fonetyczny), „Język Polski” LXVIII, 1988, s. 50-54; Z. Leszczyński, Sto lat dialektologii polskiej (1873-1973). Rozwój problematyki dialektologicznej w pracach Kazimierza Nitscha, „Nauka Polska” XXI, 1973, nr 2, s. 132-138.

Socjolingwistyka
B. Dunaj, Dialektologia a socjolingwistyka, w: „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Linguistica” XII, 1986, s. 15-23; S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2003; K. Handke, Socjologia języka, Warszawa 2008; A. Furdal, Klasyfikacja odmian współczesnego języka polskiego, Wrocław 1973; A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 1987; Współczesne odmiany języka narodowego, pod red. K. Michalewskiego, Łódź 2004; A. Skudrzykowa, K. Urban, Mały słownik terminów z zakresu socjolingwistyki i pragmatyki językowej, Kraków-Warszawa 2000.