Profilaktyka zachowań dewiacyjnych w środowisku społecznym (wykład) - 2022/2023

Opis zajęć
Informacje ogólne
Prowadzący:dr hab. Joanna Chwaszcz
Organizator:Wydział Nauk Społecznych - Instytut Psychologii
Liczba godzin tydzień/semestr: 2/30
Język wykładowy:Język polski
Kierunek studiów:Psychologia (stacjonarne jednolite magisterskie) - Semestr V
Cele przedmiotu
C1. Nabycie przez studentów wiedzy dotyczącej istoty przeciwdziałania różnorodnym zachowaniom dewiacyjnym występującym w środowisku społecznym.
C2. Nabycie przez studentów wiedzy w zakresie weryfikacji zapotrzebowania na wsparcie profilaktyczne osób i grup na poziomie profilaktyki selektywnej i wskazującej.
C3. Nabycie przez studentów wiedzy w zakresie konstruowania autorskich programów profilaktycznych.
Wymagania wstępne
Podstawowa wiedza z psychologii ogólnej i psychologii uzależnień.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
WIEDZA
Student posiada wiedzę na temat różnych form patologii społecznych, zachowań ryzykownych oraz możliwości oddziaływań psychoprofilaktycznych w tym zakresie.
UMIEJĘTNOŚCI
Student wskazuje i proponuje kierunki i sposoby podnoszenia jakości życia jednostki, optymalizacji funkcjonowania grup społecznych i organizacji oraz opracowywania interwencji (profilaktycznych, pomocowych, szkoleniowych) wobec osób z grup ryzyka zaburzeń funkcjonowania w różnych kontekstach środowiskowych i życiowych.
Student potrafi analizować przyczyny i źródła zachowań człowieka oraz przewiduje ich konsekwencje zdrowotne i społeczne; umie opracować propozycje oddziaływań ukierunkowanych na zmianę postaw i zachowań w różnych obszarach praktyki psychologicznej.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY)
Student ma świadomość znaczenia sfery psychicznej człowieka dla jakości jego funkcjonowania we wszystkich obszarach życia; posiada przekonanie o potrzebie wspierania jednostek i grup w aspekcie ich kompetencji psychospołecznych. Dostrzega potrzebę odpowiedzialnego popularyzowania wiedzy z zakresu psychologii.
Student przyjmuje postawę szacunku wobec osób o różnych potrzebach w zakresie różnych form pomocy psychologicznej; okazuje zrozumienie dla sytuacji ludzi z różnymi problemami i trudnościami
Metody dydaktyczne
Wykład, prezentacja, materiały pomocnicze (artykuły, skrypt autorski)
Treści programowe przedmiotu
Zagadnienia ogólne - prezentacja zagadnień realizowanych w ramach wykładu oraz kryteria zaliczenia;
Rozumienie profilaktyki, profilaktyka – psychoprofilaktyka;
Czynniki chroniące i czynniki ryzyka powstawania zachowań problemowych;
Rodzaje profilaktyki - uniwersalna, selektywna, wskazująca;
Teorie leżące u podstaw oddziaływań profilaktycznych;
Strategie profilaktyczne;
Standardy w profilaktyce (europejskie, amerykańskie, polskie rekomendowane przez KBPN);
Diagnoza profilaktyczna;
Program profilaktyczny – zasady konstrukcji na podstawie modelu National Institute on Drug Abuse (NIDA).
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Egzamin końcowy z punktacją - ndst 0-50% punktacji całkowitej, dst 51%-60%, dst+ 61%-70%, db 71%-80%, db+ 81%-90%, bdb 91%-100%
Literatura podstawowa i uzupełniająca
Literatura podstawowa:
Skrypt – opracowanie autorskie

Literatura uzupełniająca:
Augustynek, A. (2011). Jak walczyć z uzależnieniami? Warszawa: Difin.
Badora B., Gwiazda M., Hermann M., Kalka J., Moskalewicz J. (2012). Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących w odniesieniu do hazardu, w tym hazardu problemowego (patologicznego) oraz innych uzależnień behawioralnych. Warszawa: CBOS.
Bałandynowicz A. (2004). Model pracy służb społecznych w zapobieganiu przestępczości – doświadczenia skandynawskie. W: Służba więzienna wobec problemów resocjalizacji penitencjarnej. W. Ambrozik, P. Stępniak. (red.). Poznań-Warszawa-Kalisz: UAM, CZSW, COSSW, s. 59-71
Bandura A. (2007). „Teoria społecznego uczenia się”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Beck, R., Fernandez, E. (2011). Cognitive-behavioral therapy in the treatment of anger: A meta-analysis. Cognitive Therapy and Research, 22, s. 63–74.
Bergevin, T., Gupta, R., Derevensky, J. et al. (2006). Adolescent gambling: Understanding the role of stress and coping. Journal of Gambling Studies, 22, s. 195–208.
Chwaszcz J., Niewiadomska I., Lelonek-Kuleta B. (2015). Identyfikacja podmiotowych korelatów ryzykownego korzystania z Internetu. W: I. Niewiadomska (red.) Hazard i inne uzależnienia behawioralne: doniesienia z badań, Warszawa: Polska Fundacja Pomocy Humanitarnej „Res Humanae”.
Cronce, J. M., Corbin, W. R. (2017). Effects of alcohol, initial gambling outcomes, impulsivity, and gambling cognitions on gambling behavior using a video poker task. Experimental and Clinical Psychopharmacology, 25(3), s. 175- 185.
Dhawan, A. Mandal, P. (2017). Preventive strategies for substance use. Indian J Soc Psychiatry; 33:108-11.
Ellery, M., Stewart, S.H. (2014). Alcohol affects video lottery terminal (VLT) gambling behaviors and cognitions differently. Psychology of Addictive Behavior. 28(1), s. 206-16.
Jeong, B-L., Baek, S-U. (2017). Relationship between Life Stress and Gambling Behavior Perceived by University Students - The mediation effects of self-control and family suport. Journal of The Korea Society of Computer and Information 22(1), s. 89-97.
Jessor, R. (2018). Reflections on Six Decades of Research on Adolescent Behavior and Development. Journal of Youth & Adolescence, 47(3).
Jessor, R., Costa, F. M., Krueger, P. M., & Turbin, M. S. (2006). A devel- opmental study of heavy episodic drinking among college students: The role of psychosocial and behavioral protective and risk factors. Journal of Studies on Alcohol, 67(I), s. 86-94.
Ladouceur, R. (2004). Gambling: The hidden addiction. Canadian Journal of Psychiatry, 49, s. 501–503.
Lelonek-Kuleta B. (2012). Uzależnienie od czynności – zdefiniowanie pojęcia, specyfika problemu oraz kierunki diagnoz. Serwis informacyjny NARKOMANIA, 1 (57), s. 13-18.
Navas, J., Billieux, J., Perandrés-Gómez, A., López-Torrecillas, F., Cándido, A., Perales, J. (2017) Impulsivity traits and gambling cognitions associated with gambling preferences and clinical status. International Gambling Studies, 17:1, s. 102-124.
NIDA. (2003). Preventing Drug Use among Children and Adolescents (In Brief). Retrieved from https://www.drugabuse.gov/publications/preventing-drug-use-among-children-adolescents-in-brief.
Niewiadomska I., Małek A. (2010). Wyzwanie współczesności – skuteczna działalność profilaktyczna w społecznościach lokalnych. W: Wezwani do działania. Zasoby społeczne w profilaktyce zachowań destrukcyjnych. I. Niewiadomska, M. Kalinowski (red.). Lublin: Wyd. KUL, s. 407-421.
Ogińska-Bulik N. (2010). Zachowania ryzykowne i szkodliwe dla zdrowia, Łódź: WSH–E.
Orford, J., Cousins, J., Smith, N., Bowden-Jones, H. (2017). Stress, strain, coping and social support for affected family members attending the National Problem Gambling Clinic, London, International Gambling Studies, 17(2), s. 259- 275.
Ostaszewski K. (2003): Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych., Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Ostaszewski K., Poleszak W. (2019). Skuteczna profilaktyka stosowania substancji psychoaktywnych. [W:] Porzak R. (red.) (2019). Profilaktyka w szkole. Lublin: Fundacja "Masz Szansę".
Szymańska J. (2015). Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Warszawa: ORE.
Wakeman S. (2019). Facing addictions. Psychiatric Annals. 2019;49(2):47-54.
Węgrzecka-Giluń J., Malczewski A. (2011). Europejskie standardy jakości w profilaktyce leczenia uzależnień od narkotyków. Podręcznik dla specjalistów profilaktyki uzależnień. Warszawa: EMCDDA
Wilson D.P., Donald B., Shattock A.J., Wilson D., Fraser-Hurt N. (2015). The cost-effectiveness of harm reduction. International Journal of Drug Policy, 26 (S1), pp. S5-S11.
Kierunek studiów: Psychologia (stacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok III - Semestr 5
Punkty ECTS: 3
Forma zaliczenia: Egzamin
Terminarz:
DataDzieńSalaGodz.od-doForma zajęć
2022-10-06czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-10-13czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-10-20czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-10-27czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-11-03czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-11-10czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-11-17czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-11-24czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-12-01czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-12-08czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-12-15czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2022-12-22czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2023-01-05czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2023-01-12czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne
2023-01-19czwartekCTW-304 12:30 - 14:10stacjonarne