WEB S4A

Historia źródeł kościelnego prawa polskiego (z uwzględnieniem synodów wschodnich) (wykład) - 2022/2023

Opis zajęć

Informacje ogólne

Prowadzący:	Ks. dr hab. Tadeusz Syczewski prof. KUL
Organizator:	Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji - Instytut Prawa Kanonicznego
Liczba godzin tydzień/semestr:	2/30
Język wykładowy:	Język polski
Kierunek studiów:	Prawo Kanoniczne (stacjonarne jednolite magisterskie) - Semestr II

Cele przedmiotu

Wykład obejmuje historię prawodawstwa partykularnego w Polsce, uwzględniając instytucje kościelne, działalność prawodawczą arcybiskupów i biskupów w ich jednostkach organizacyjnych, szczególnie przez recepcję uchwał soborowych i kodeksowych na zwoływanych synodach diecezjalnych, prowincjonalnych i plenarnych. Ponadto uwzględnia eksplorację prawa partykularnego, stosunków religijnych i społecznych, a także obyczajów, kultury, oświaty, oraz mentalności polskiego środowiska danej epoki. Wykład jest poszerzony o dzieje wschodniego ustawodawstwa synodalnego. Studenci poznają źródła pochodzenia różnych instytucji kościelnych, które są potrzebne do lepszego zrozumienia prawa oraz dają możliwości pracy w bibliotekach i archiwach kościelnych.

Wymagania wstępne

Wykład obejmuje historię prawodawstwa partykularnego w Polsce, działalność prawodawczą biskupów w ich jednostkach organizacyjnych, szczególnie przez recepcję uchwał soborowych i kodeksowych na zwoływanych synodach diecezjalnych, prowincjonalnych i plenarnych. Wykład jest poszerzony o dzieje wschodniego ustawodawstwa synodalnego.

Efekty kształcenia dla przedmiotu

WIEDZA: poznanie prawa synodalnego i historii instytucji kościelnych dla lepszego zrozumienia norm prawnych (K2A_W01, 02, 04)
UMIEJĘTNOŚCI: poznanie źródeł pochodzenia różnych instytucji kościelnych potrzebne do lepszego zrozumienia prawa oraz dają możliwości pracy w bibliotekach i archiwach kościelnych (K2A_U01, 03, 11)
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY): podczas realizacji treści dotyczących historii źródeł prawa polskiego, łacińskiego i wschodniego podkreślenie znaczenie tych źródeł i ich wypływu na kształtowanie się partykularnego ustroju hierarchicznego (K2A_K01, 03, 08)

Metody dydaktyczne

wykład, praca z tekstem, dyskusja

Treści programowe przedmiotu

Źródła i literatura przedmiotu
Dokumenty prawne Stolicy Apostolskiej
Akta Konferencji Episkopatu Polski
Powstanie i rozwój organizacji kościelnej w Polsce
Organizacja polskich synodów prowincjonalnych
Zjazdy biskupów
Charakterystyka synodów legackich
Synod legacki legata Piotra z Kapui
Statuty legata Jana z Tuskulum z 1287 r.
Legacje opata Obizo (1245-1254)
Synod wrocławski legata Jakuba z Leodium z 1248 r.
Synod wrocławski kard. Gwidona z 1267 r.
Synod legacki legata Filipa z Fermo z 1279 r.
Synody legackie z 1302 i 1309 roku odprawione w Preszburgu
Reformy kościelne arcybiskupa Henryka Kietlicza
Synod arcybiskupa Wincentego z Niałka w 1226 r.
Działalność ustawodawcza arcybiskupa Janusza
Synody arcybiskupa Jakuba Świnki
Synod arcybiskupa Janisława w Uniejowie w 1326 r.
Pomniki prawne arcybiskupa Jarosława Bogorii-Skotnickiego
Synody arcybiskupa Jana Suchegowilka
Synod arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego w Kaliszu z 1406 r.
Działalność kościelna arcybiskupa Mikołaja Trąby
Kodyfikacja Mikołaja Trąby z 1420 r.
Działalność kościelna Wojciecha Jastrzębca
Synody arcybiskupa Wincentego Kota
Synod arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego z 1485 r.
Synody arcybiskupa Jana Łaskiego
Zbiór Jana Łaskiego z 1523 r.
Synod arcybiskupa Macieja Drzewickiego z 1532 r.
Synod arcybiskupa Jana Latalskiego z 1539 r.
Synody arcybiskupa Piotra Gamrata
Ustawodawstwo arcybiskupa Mikołaja Dzierzgowskiego
Synod arcybiskupa Jana Przerębskiego z 1561 r.
Główne założenia reformy trydenckiej i przyjęcie uchwał w Polsce
Synod arcybiskupa Jakuba Uchańskiego w Piotrkowie z 1577 r.
Działalność prawodawcza arcybiskupa S. Karnkowskiego
Reforma trydencka arcybiskupa B. Maciejowskiego
Synod arcybiskupa Wawrzyńca Gembickiego z 1621 r.
Synody i kodyfikacja arcybiskupa Jana Wężyka
Synod arcybiskupa Macieja Łubieńskiego z 1643 r.
Zbiór Krzysztofa Żórawskiego
Historia i prawo Katolickich Kościołów Wschodnich
Prowincjonalny synody unicki w Kobryniu w 1626 r.
Synod Zamojski z 1720 r.
Lwowski synod z 1891 r.
Synod plenarny Odrodzonej Polski w Częstochowie z 1936 r.
Orędzie Episkopatu o wprowadzeniu Pierwszego Synodu Plenarnego z 1938 r.
II Polski Synod Plenarny (1991-1999), geneza, recognitio, promulgatio, receptio
II Polski Synod Plenarny (1991-1999), uchwały
Instrukcja o synodzie diecezjalnym z 1997 r.
Synody diecezjalne w okresie międzywojennym
Synody diecezjalne po Soborze Watykańskim II
Synody diecezjalne po Kodeksie Jana Pawła II z 1983 r.
Synody diecezjalne po promulgacji II Polskiego Synodu Plenarnego
Ustawodawstwo diecezjalne
Ustawodawstwo pozasynodalne
Statuty kapituł katedralnych i kolegiackich
Zbiory dokumentów kościelnych
Polskie archiwa kościelne

Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia

Ocena niedostateczna
(W) Student nie potrafi wymienić źródeł prawa dotyczących prawodawstwa synodalnego oraz nie zna podstawowych terminów odnoszącej się do aktów prawa partykularnego
(U) Student nie jest w stanie powiązać przedmiotu \\\"Historia źródeł kościelnego prawa polskiego\"\\ z innymi przedmiotami
(K) Student nie wykazuje zainteresowania przedmiotem i chęci zdobywania wiedzy

Ocena dostateczna
(W) Student potrafi wymienić źródła prawa dotyczących prawodawstwa synodalnego oraz zna podstawowe terminów odnoszącej się do aktów prawa partykularnego
(U) Student wiąże przedmiot \\\"Historia źródeł kościelnego prawa polskiego\"\\ z innymi przedmiotami, ale ma trudności z wykorzystaniem wiedzy na nich zdobytej
(K) Student wykazuje zainteresowanie przedmiotem i chęcią zdobywania wiedzy, ale jedynie przy swoim minimalnym wkładzie

Ocena dobra
(W) Student zna źródła prawa dotyczące legislacji administracyjnej oraz większość terminów i elementów właściwych dla techniki prawodawczej odnoszącej się do aktów prawa powszechnie obowiązującego i aktów prawa partykularnego
(U) Student zna zależności źródeł kościelnego prawa polskiego z nauką o Kościele i prawie powszechnym
(K) Student wykazuje zainteresowanie przedmiotem i chęcią zdobywania wiedzy

Ocena bardzo dobra
(W) Student zna źródła prawa synodalnego oraz wszystkie terminy i elementy właściwe dla techniki prawodawczej odnoszącej się do aktów prawa powszechnie obowiązującego i aktów prawa miejscowego
(U) Student zna i rozumie zależności źródeł kościelnego prawa polskiego z nauką o Kościele z podstawowymi założeniami nauki o Kościele i prawie powszechnym
(K) Student wykazuje zainteresowanie przedmiotem i chęcią zdobywania wiedzy

Literatura podstawowa i uzupełniająca

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
1.Subera I., Synody prowincjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich. Wybór tekstów ze zbioru Jana Wężyka z r. 1761, Warszawa 1981.
2. Góralski W., Wprowadzenie do historii ustawodawstwa synodalnego w Polsce, Lublin 1991.
3. Pawluk T., Źródła poznania Prawa Kanonicznego, w: "Studia Warmińskie" XII (1975), s. 541-619.
4. Codex Iuris Canonici. KOdeks Prawa Kanonicznego, Przekład Polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Pallottinum 1984.
5. II Polski Synod Plenarny (1991-1999). Pallottinum 2001.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1. Theiner A., Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae genitumque finitimarum historiam illustrantia, vol. 1-4, Romae 1860-1864.
2. Fabisz P. W., Wiadomość o synodach prowincjonalnych i diecezjalnych gnieźnieńskich i o prawach Kościoła polskiego z dodatkiem spisu synodów diecezjalnych polskich, Kępno 1861.
3. Góralski W., Z przeszłości synodalnej diecezji płockiej, Studia płockie 13 (1985), s. 113-131.
4. Korytkowski J. Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy 1000-1821, t. 4, Poznań 1888.
5. Sawczuk, P., Synody diecezjalne w dawnym prawie, w: II Synod diecezji siedleckiej, Biuletyn nr 1, Siedlce 2013, s. 9-25.

Kierunek studiów: Prawo Kanoniczne (stacjonarne jednolite magisterskie)

Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:	Rok I - Semestr 2 Punkty ECTS: 4 Forma zaliczenia: Egzamin
Lokalizacja w programie modułowym:
Moduł programowy:	Przedmioty obligatoryjne » Historia źródeł kościelnego prawa polskiego (z uwzględnieniem synodów wschodnich)
Efekty kształcenia:
K2A_K01	jest gotów do krytycznej oceny poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego
K2A_K03	docenia znaczenie prawa kanonicznego w funkcjonowaniu społeczności Kościoła, jego rolę w zachowywaniu porządku tej społeczności w wymiarze doczesnym, a szczególnie, jego ukierunkowanie na zbawienie człowieka
K2A_K06	odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów, jak też modeluje taką postawę u osób obserwujących jego pracę
K2A_K07	jest przekonany o konieczności i doniosłości zachowania się w sposób profesjonalny, przestrzegania etyki zawodu prawniczego, dostrzegania problemów moralnych i etycznych dylematów także swojego środowiska, poszukuje optymalnych rozwiązań i możliwości korygowania nieprawidłowości
K2A_K08	identyfikuje i podejmuje działania na rzecz zachowania dziedzictwa Kościoła we wszystkich jego wymiarach
K2A_U01	potrafi wskazać i w pogłębiony sposób wyjaśnić źródła prawa kanonicznego oraz ich wzajemne relacje
K2A_U03	potrafi właściwie analizować rozwój prawa kanonicznego i ukazywać jego związek z procesami zachodzącymi w społeczności Kościoła wywołującymi potrzebę normatywnych regulacji
K2A_U05	potrafi w sposób klarowny, spójny i precyzyjny wypowiadać się w mowie i na piśmie, posiada umiejętność konstruowania rozbudowanych ustnych i pisemnych uzasadnień na tematy dotyczące zagadnień prawniczych, korzystając z dorobku prawa kanonicznego, jak też pokrewnych dyscyplin naukowych
K2A_U08	potrafi posługiwać się ujęciami teoretycznymi i aplikować posiadane umiejętności w rozstrzygnięciach praktycznych określonych problemów prawnych w zakresie administracyjnym i procesowym
K2A_W02	ma rozszerzoną wiedzę o charakterze prawa kanonicznego, jego historycznych uwarunkowaniach, miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk
K2A_W03	ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat specyfiki przedmiotowej i metodologicznej prawa kanonicznego
K2A_W05	ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat najnowszych badań w dyscyplinie prawa kanonicznego, redagowania pracy naukowej z tej dyscypliny oraz zasad etycznych obowiązujących w nauce
K2A_W06	ma uporządkowaną wiedzę w zakresie Biblii, dokumentów Magisterium Kościoła, światopoglądu chrześcijańskiego, wychowania katolickiego, moralności chrześcijańskiej, godności człowieka
K2A_W07	ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat celu, organizacji i funkcjonowania instytucji Kościoła
K2A_W10	ma pogłębioną wiedzę dotyczącą misyjnej i ekumenicznej działalności Kościoła, wychowania katolickiego, szkół i uniwersytetów katolickich, ich praw i obowiązków

Terminarz:

Data	Dzień	Sala	Godz.od-do	Forma zajęć
2023-02-23	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne
2023-03-02	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne
2023-03-09	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne
2023-03-16	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne
2023-04-27	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne
2023-05-04	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne
2023-05-11	czwartek	CI-103A	14:10 - 17:30	stacjonarne