WEB S4A

Podstawy psychologii klinicznej (wykład) - 2022/2023

Opis zajęć

Informacje ogólne

Prowadzący:	dr Elżbieta Januszewska
Organizator:	Wydział Nauk Społecznych - Instytut Pedagogiki
Liczba godzin tydzień/semestr:	1/15
Język wykładowy:	Język polski
Kierunek studiów:	Pedagogika (stacjonarne I stopnia) - Semestr V

Cele przedmiotu

C 1. Umożliwienie studentom zgromadzenia i poszerzenia wiedzy na temat rodzaju, przyczyn i uwarunkowań zaburzonego zachowania jednostki.
C 2. Pokazanie mechanizmów powstawania zaburzeń; klasyfikacja, zakres leczenia i formy pomocy psychologicznej.
C 3. Uzyskanie wiedzy dotyczącej rozpoznawania zwiastunów problemów klinicznych oraz orientacji możliwości zastosowania prostych form pomocy psychologicznej.
C 4. Dostarczenie wiedzy podstaw teoretycznych i praktycznych w zakresie szczegółowych zagadnień z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, tj. rola sytuacji traumatycznych, przepracowanie traumy, zaburzenia funkcjonowania, adaptacyjne i nieadaptacyjne sposoby radzenia sobie ze stresem. Diagnozowanie i implikacje dla wyboru terapii.

Wymagania wstępne

W1. Znajomość podstaw w zakresie psychologii: (a) klinicznej, (b) rozwoju człowieka, (c) osobowości.
W 2.Umiejętność z zakresu diagnozowania zespołów psychopatologicznych z perspektywy psychologiczno- pedagogicznej.
W3. Umiejętność projektowania badań, weryfikowanie wyników badań, wyszukiwanie symptomów osiowych, formułowanie diagnoz zaburzeń zachowania u dzieci, w tym mechanizmów psychologicznych, symptomatologii, zasad, jak i głównych teoretycznych założeń, dotyczących pomocy psychologicznej i pedagogicznej osobom z diagnozą różnych zaburzeń psychicznych, ujęcie tradycyjne i współczesne wg DSM IV i ICD -10.
Merytoryczne przygotowanie studenta pedagogikii do współpracy zawodowej z personelem medycznym w sytuacji pomocy człowiekowi ze zróżnicowanym poziomem zaburzeń psychopatologicznych w zakresie diagnozy i interwencji psychologicznej i pedagogicznej.

Efekty kształcenia dla przedmiotu

WIEDZA
1. Posiada szczegółową wiedzę na temat rodzaju, przyczyn i uwarunkowań zaburzeń zachowania u dzieci, młodzieży w okresie adolescencji.
2. Zna podstawowe patomechanizmy powstawania zaburzeń: klasyfikację, zakres leczenia i formy pomocy psychologicznej.
3. Posiada wiedzę dotyczącą rozpoznawania zwiastunów problemów klinicznych oraz orientacji możliwości zastosowania prostych form pomocy psychologicznej.
4. Zna podstawy teoretyczne i praktyczne w zakresie szczegółowych zagadnień z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, tj. rola sytuacji traumatycznych, przepracowanie traumy, zaburzenia funkcjonowania, adaptacyjne i nieadaptacyjne sposoby radzenia sobie ze stresem.
5. Zna podstawowe systemy diagnostyczne i współczesne standardy klasyfikacyjne zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży; potrafi podać ich kryteria według DSM-IV, ICD-10.
6. Posiada wiedzę na temat etiologii zaburzeń zachowania; zna koncepcje genetyczne, biologiczno-neurofizjologiczne, środowiskowe. Potrafi omówić sylwetkę psychologiczną dziecka z trudnościami funkcjonowania psychospołecznego.
7. Posiada szeroką wiedzę na temat specyficznych zaburzeń rozwojowych: zaburzenia mowy, mutyzmu wybiórczego – podaje definicje, rys historyczny, epidemiologię, etiologię, obraz kliniczny, rozpoznanie różnicowe, rokowanie leczenie.
8. Potrafi adekwatnie ocenić całościowe zaburzenia rozwojowe – Autyzm dziecięcy – definicję, klasyfikację według DSM-IV i ICD – 10, epidemiologię, obraz kliniczny autyzmu.

UMIEJĘTNOŚCI
1. Posiada umiejętność z zakresu diagnozowania zespołów psychopatologicznych z perspektywy psychologiczno-pedagogicznej.
2. Posiada umiejętność stawiania diagnozy zaburzenia zachowania u dziecij, wyboru właściwych metod diagnozowania oraz właściwego opracowania opinii, jak i zaleceń terapeutycznych.
3. Różnicuje oraz właściwie rozpoznaje czynniki ryzyka, jak i trudności funkcjonowania dzieci z zaburzeniami zachowania.
4. Posiada świadomość konstruowania adekwatnych metod do badania zaburzeń zachowania, poszukiwania przyczyn pochodzących z zaburzeń neuropsychologicznych, kwestie emocjonalno-motywacyjne.
5. W oparciu o posiadaną wiedzę potrafi projektować badania, weryfikować wyniki badań, wyszukiwać symptomy osiowe, formułować diagnozę psychologiczną, w tym mechanizmy psychologiczne.
6.Posiada umiejętność projektowania scenariuszy postępowania terapeutycznego.
7. Potrafi orientować się w ofercie placówek udzielających pomocy i wsparcia (np. stowarzyszenia, organizacje pozarządowe itp.).
8. Posiada umiejętność przeprowadzenia badania, rozpoznania i stawiania diagnozy różnicowej, planując postępowanie terapeutyczne oraz psychoedukację dla dziecka oraz jego rodziców.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY)

1. Potrafi zaplanować postępowanie diagnostyczne pozwalające ocenić stopień zaburzenia zachowania.
2. Potrafi odnieść wiedzę z zakresu zaburzeń zachowania do konkretnego przypadku, wskazać objawy, podać przyczyny, zaproponować kierunek postępowania diagnostycznego i sugerować podstawowe formy postępowania korekcyjno-terapeutycznego.
3. Potrafi odróżniać poszczególne zespoły zaburzeń zachowania, takie jak: specyficzne zaburzenia u małych dzieci, w młodszym wieku szkolnym, w okresie wczesnej młodości okresie adolescencji.
4. Ma adekwatne kompetencje z zakresu stawiania diagnozy zaburzeń zachowania.
Potrafi posługiwać się kryteriami klasyfikacji zaburzeń, na podstawie występujących objawów, ich charakteru i stopnia nasilenia.
5. Potrafi opisać i szczegółowo scharakteryzować następstwa zaburzeń zachowania: orientację w specyficznych technikach diagnostycznych.
Posiada kompetencje w zakresie udzielania pomocy (np. kontakt ze specjalistyczną poradnią).
6. Posiada podstawowe kompetencje w pracy z dzieckiem, młodzieżą oraz jego rodziną doświadczającą zaburzenia zachowania (osoby, stowarzyszenia, organizacje wspierające).

Metody dydaktyczne

Wykład jest prowadzony z wykorzystaniem metod aktywizujących, z prezentacją slajdów, filmów naukowych prezentujących przypadki kliniczne (diagnoza, formy terapii), z analizami przypadków; prezentacją aktualnych osiągnięć diagnostyczno-terapeutycznych; zaplecze techniczne: rzutnik pisma, projektor multimedialny klasy HD z opcją audio, notebook.

Treści programowe przedmiotu

Wykład 1. Zasady rozpoznawania zaburzeń psychicznych w wieku rozwojowym: dane dotyczące rodziny, dziecka, przebyte choroby - rodzaj, przebieg, powikłania, urazy, hospitalizacje.

Wykład 2. Całościowe zaburzenia rozwojowe – Autyzm dziecięcy – definicja, klasyfikacja DSM-IC i ICD – 10, epidemiologia, obraz kliniczny autyzmu.

Wykład 3 Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym. Moczenie mimowolne (enuresis) nieorganiczne; zanieczyszczanie się kałem (encopresis) nieorganiczne – definicja, epidemiologia, etologia, obraz kliniczny, różnicowanie, rokowanie, formy terapii.
Wykład. 4. Zaburzenia snu u dzieci – lęki nocne, somnambulizm – klasyfikacja DSM-IV, ICD-10, epidemiologia, obraz kliniczny, etiologia, terapia.

Wykład 5.Specyfika zaburzenia funkcjonowania młodzieży w okresie adolescencji - osobowość pograniczna (borderline). Symptomatyka zaburzenia pogranicznego u młodzieży. Etiologia zaburzenia pogranicznego.Charakterystyka Kwestionariusza-Organizacji-Osobowości-Pogranicznej (KOOP - aut. Elżbieta Januszewska).

Wykład 6..Zaburzenia odżywiania – wiek dorastania. Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) oraz bilimia - kryteria diagnostyczne DSM-IV, ICD-10, etiologia i patogeneza, obraz kliniczny i przebieg, rozpoznanie różnicowe. Leczenie.

Wykład 7. Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży. Wymiar biologiczny, wymiar psychologiczny. Epidemiologia, etiologia, obraz kliniczny, przebieg, leczenie zaburzeń depresyjnych. Cele psychoterapii i relacja psychoterapeutyczna..

Wykład 8.. Zaburzenia hiperkinetyczne – ADHD. Klasyfikacja DSM-IV, ICD-10. Rozpoznanie i diagnostyka różnicowa, Postępowanie, psychoedukacja.

Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia

Znajomość ( w formie pisemnej i ustnej) - treści materiału wykładowego uzupełnionego w oparciu o literaturę podstawową i literaturę uzupełniającą..

Literatura podstawowa i uzupełniająca

Literatura podstawowa:
1. Januszewska, E. (1996). Osobowość dzieci z moczeniem dziennym i nocnym. W: E. Januszewska (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży. T. 3, Lublin TN KUL, s. 21-43.
2. Januszewska, E. (2001). Psychosomatyczne aspekty choroby skóry (neurodermitis). W: L. Szewczyk, A. Kulik (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Psychosomatyka. Lublin: TN KUL, s. 79-96.
3. Januszewska, E. (2009). Organizacja Osobowości Pogranicznej (O-O-P) a dolegliwości somatyczne: męczliwość. Psychologiczne badania młodzieży. W: K. Janowski i A. Cudo (red.). Człowiek chory. Aspekty Biopsychospołeczne. Lublin: Centrum Psychologii i Pomocy Psychologicznej w Lublinie, Tom 2, s. 75-97.
4. Januszewski, A. (2001). Podstawy i charakterystyczne elementy terapii psychoanalitycznej w chorobach skóry. W: L. Szewczyk, A. Kulik (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Lublin: TN KUL, s. 97-117.
5. Namysłowska, I. (2000). Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej.

Literatura uzupełniająca:
1. Januszewska, E. (1997). Przymus jedzenia jako syndrom autodestrukcji w okresie wczesnej adolescencji. W: P. Oleś (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii osobowości. Lublin: TN KUL, 145-161.
2. Januszewska, E. (1998). Osobowość borderline. Historia pojęcia i diagnoza zaburzenia. W: P. Francuz, P. Oleś, W. Otrębski (red.). Studia z psychologii w KUL. Tom 9. Lublin: RW KUL, s.87-118.
3. Januszewska, E. (2000). Nieśmiałość a poziom lęku u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Przegląd Psychologiczny, T. 43, nr 4, 481-497.
4. Januszewska, E. (2001). Style reagowania na stres przez młodzież z zespołem pogranicznym Diagnoza i psychoprofilaktyka. W: Cz. Cekiera, I. Niewiadomska (red.). Wolność od uzależnienia fundamentem rozwoju pełnej godności ludzkiej. Lublin: TN KUL, s.115-138.
5. Januszewska, E. (2009). Uwarunkowania strategii regulacji emocji złości, lęku i smutku u młodzieży. W: L. Szewczyk i E. Talik (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Psychologia kliniczna nastolatka. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 251-281.
6. Januszewska, E. (2009). Konfirmacyjne modele strategii regulacji emocji negatywnych. Badania eksploracyjne młodzieży. W: L. Szewczyk i E. Talik (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Psychologia kliniczna nastolatka. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 283-312.
7. Januszewska, E., Januszewski, A. (2009). Stres sytuacji żałoby doświadczanej przez dzieci i młodzież. Analiza psychologiczna procesu radzenia sobie. W: S. Steuden i S. Tucholska (red.). Psychologiczne aspekty doświadczania żałoby. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 67-89

Kierunek studiów: Pedagogika (stacjonarne I stopnia)

Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:	Rok III - Semestr 5 Punkty ECTS: 1 Forma zaliczenia: Zal. na ocenę

Terminarz:

Data	Dzień	Sala	Godz.od-do	Forma zajęć
2022-10-06	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2022-10-20	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2022-11-10	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2022-11-24	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2022-12-08	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2022-12-22	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2023-01-05	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne
2023-01-19	czwartek	C-623	07:30 - 09:10	stacjonarne