Historia źródeł kościelnego prawa polskiego (z uwzględnieniem synodów wschodnich) (wykład) - 2019/2020

Opis zajęć
Informacje ogólne
Prowadzący:Ks. dr hab. Tadeusz Syczewski prof. KUL
Organizator:Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji - Instytut Prawa Kanonicznego
Liczba godzin tydzień/semestr: 2/30
Język wykładowy:Język polski
Cele przedmiotu
Wykład obejmuje historię prawodawstwa partykularnego w Polsce, uwzględniając instytucje kościelne, działalność prawodawczą arcybiskupów i biskupów w ich jednostkach organizacyjnych, szczególnie przez recepcję uchwał soborowych i kodeksowych na zwoływanych synodach diecezjalnych, prowincjonalnych i plenarnych. Ponadto uwzględnia eksplorację prawa partykularnego, stosunków religijnych i społecznych, a także obyczajów, kultury, oświaty, oraz mentalności polskiego środowiska danej epoki. Wykład jest poszerzony o dzieje wschodniego ustawodawstwa synodalnego. Studenci poznają źródła pochodzenia różnych instytucji kościelnych, które są potrzebne do lepszego zrozumienia prawa oraz dają możliwości pracy w bibliotekach i archiwach kościelnych.
Wymagania wstępne
Wykład obejmuje historię prawodawstwa partykularnego w Polsce, działalność prawodawczą biskupów w ich jednostkach organizacyjnych, szczególnie przez recepcję uchwał soborowych i kodeksowych na zwoływanych synodach diecezjalnych, prowincjonalnych i plenarnych. Wykład jest poszerzony o dzieje wschodniego ustawodawstwa synodalnego.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
WIEDZA: poznanie prawa synodalnego i historii instytucji kościelnych dla lepszego zrozumienia norm prawnych (K2A_W01, 02, 04)
UMIEJĘTNOŚCI: poznanie źródeł pochodzenia różnych instytucji kościelnych potrzebne do lepszego zrozumienia prawa oraz dają możliwości pracy w bibliotekach i archiwach kościelnych (K2A_U01, 03, 11)
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY): podczas realizacji treści dotyczących historii źródeł prawa polskiego, łacińskiego i wschodniego podkreślenie znaczenie tych źródeł i ich wypływu na kształtowanie się partykularnego ustroju hierarchicznego (K2A_K01, 03, 08)
Metody dydaktyczne
wykład, praca z tekstem, dyskusja
Treści programowe przedmiotu
Źródła i literatura przedmiotu
Dokumenty prawne Stolicy Apostolskiej
Akta Konferencji Episkopatu Polski
Powstanie i rozwój organizacji kościelnej w Polsce
Organizacja polskich synodów prowincjonalnych
Zjazdy biskupów
Charakterystyka synodów legackich
Synod legacki legata Piotra z Kapui
Statuty legata Jana z Tuskulum z 1287 r.
Legacje opata Obizo (1245-1254)
Synod wrocławski legata Jakuba z Leodium z 1248 r.
Synod wrocławski kard. Gwidona z 1267 r.
Synod legacki legata Filipa z Fermo z 1279 r.
Synody legackie z 1302 i 1309 roku odprawione w Preszburgu
Reformy kościelne arcybiskupa Henryka Kietlicza
Synod arcybiskupa Wincentego z Niałka w 1226 r.
Działalność ustawodawcza arcybiskupa Janusza
Synody arcybiskupa Jakuba Świnki
Synod arcybiskupa Janisława w Uniejowie w 1326 r.
Pomniki prawne arcybiskupa Jarosława Bogorii-Skotnickiego
Synody arcybiskupa Jana Suchegowilka
Synod arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego w Kaliszu z 1406 r.
Działalność kościelna arcybiskupa Mikołaja Trąby
Kodyfikacja Mikołaja Trąby z 1420 r.
Działalność kościelna Wojciecha Jastrzębca
Synody arcybiskupa Wincentego Kota
Synod arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego z 1485 r.
Synody arcybiskupa Jana Łaskiego
Zbiór Jana Łaskiego z 1523 r.
Synod arcybiskupa Macieja Drzewickiego z 1532 r.
Synod arcybiskupa Jana Latalskiego z 1539 r.
Synody arcybiskupa Piotra Gamrata
Ustawodawstwo arcybiskupa Mikołaja Dzierzgowskiego
Synod arcybiskupa Jana Przerębskiego z 1561 r.
Główne założenia reformy trydenckiej i przyjęcie uchwał w Polsce
Synod arcybiskupa Jakuba Uchańskiego w Piotrkowie z 1577 r.
Działalność prawodawcza arcybiskupa S. Karnkowskiego
Reforma trydencka arcybiskupa B. Maciejowskiego
Synod arcybiskupa Wawrzyńca Gembickiego z 1621 r.
Synody i kodyfikacja arcybiskupa Jana Wężyka
Synod arcybiskupa Macieja Łubieńskiego z 1643 r.
Zbiór Krzysztofa Żórawskiego
Historia i prawo Katolickich Kościołów Wschodnich
Prowincjonalny synody unicki w Kobryniu w 1626 r.
Synod Zamojski z 1720 r.
Lwowski synod z 1891 r.
Synod plenarny Odrodzonej Polski w Częstochowie z 1936 r.
Orędzie Episkopatu o wprowadzeniu Pierwszego Synodu Plenarnego z 1938 r.
II Polski Synod Plenarny (1991-1999), geneza, recognitio, promulgatio, receptio
II Polski Synod Plenarny (1991-1999), uchwały
Instrukcja o synodzie diecezjalnym z 1997 r.
Synody diecezjalne w okresie międzywojennym
Synody diecezjalne po Soborze Watykańskim II
Synody diecezjalne po Kodeksie Jana Pawła II z 1983 r.
Synody diecezjalne po promulgacji II Polskiego Synodu Plenarnego
Ustawodawstwo diecezjalne
Ustawodawstwo pozasynodalne
Statuty kapituł katedralnych i kolegiackich
Zbiory dokumentów kościelnych
Polskie archiwa kościelne
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Ocena niedostateczna
(W) Student nie potrafi wymienić źródeł prawa dotyczących prawodawstwa synodalnego oraz nie zna podstawowych terminów odnoszącej się do aktów prawa partykularnego
(U) Student nie jest w stanie powiązać przedmiotu \\\\\\\"Historia źródeł kościelnego prawa polskiego\\\"\\\\ z innymi przedmiotami
(K) Student nie wykazuje zainteresowania przedmiotem i chęci zdobywania wiedzy

Ocena dostateczna
(W) Student potrafi wymienić źródła prawa dotyczących prawodawstwa synodalnego oraz zna podstawowe terminów odnoszącej się do aktów prawa partykularnego
(U) Student wiąże przedmiot \\\\\\\"Historia źródeł kościelnego prawa polskiego\\\"\\\\ z innymi przedmiotami, ale ma trudności z wykorzystaniem wiedzy na nich zdobytej
(K) Student wykazuje zainteresowanie przedmiotem i chęcią zdobywania wiedzy, ale jedynie przy swoim minimalnym wkładzie

Ocena dobra
(W) Student zna źródła prawa dotyczące legislacji administracyjnej oraz większość terminów i elementów właściwych dla techniki prawodawczej odnoszącej się do aktów prawa powszechnie obowiązującego i aktów prawa partykularnego
(U) Student zna zależności źródeł kościelnego prawa polskiego z nauką o Kościele i prawie powszechnym
(K) Student wykazuje zainteresowanie przedmiotem i chęcią zdobywania wiedzy

Ocena bardzo dobra
(W) Student zna źródła prawa synodalnego oraz wszystkie terminy i elementy właściwe dla techniki prawodawczej odnoszącej się do aktów prawa powszechnie obowiązującego i aktów prawa miejscowego
(U) Student zna i rozumie zależności źródeł kościelnego prawa polskiego z nauką o Kościele z podstawowymi założeniami nauki o Kościele i prawie powszechnym
(K) Student wykazuje zainteresowanie przedmiotem i chęcią zdobywania wiedzy
Literatura podstawowa i uzupełniająca
LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
1.Subera I., Synody prowincjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich. Wybór tekstów ze zbioru Jana Wężyka z r. 1761, Warszawa 1981.
2. Góralski W., Wprowadzenie do historii ustawodawstwa synodalnego w Polsce, Lublin 1991.
3. Pawluk T., Źródła poznania Prawa Kanonicznego, w: \"Studia Warmińskie\" XII (1975), s. 541-619.
4. Codex Iuris Canonici. KOdeks Prawa Kanonicznego, Przekład Polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Pallottinum 1984.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1. Theiner A., Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae genitumque finitimarum historiam illustrantia, vol. 1-4, Romae 1860-1864.
2. Fabisz P. W., Wiadomość o synodach prowincjonalnych i diecezjalnych gnieźnieńskich i o prawach Kościoła polskiego z dodatkiem spisu synodów diecezjalnych polskich, Kępno 1861.
3. Góralski W., Z przeszłości synodalnej diecezji płockiej, Studia płockie 13 (1985), s. 113-131.
4. Korytkowski J. Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy 1000-1821, t. 4, Poznań 1888.
5. Sawczuk, P., Synody diecezjalne w dawnym prawie, w: II Synod diecezji siedleckiej, Biuletyn nr 1, Siedlce 2013, s. 9-25.
Kierunek studiów: Prawo Kanoniczne (stacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok I - Semestr 1
Punkty ECTS: 2
Forma zaliczenia: Zal. podpisem