WEB S4A

Neuropsychologia (ćwiczenia) - 2022/2023

Opis zajęć

Informacje ogólne

Prowadzący:	dr Ewa Sokołowska
Organizator:	Wydział Nauk Społecznych - Instytut Psychologii
Liczba godzin tydzień/semestr:	2/30
Język wykładowy:	Język polski
Kierunek studiów:	Psychologia (stacjonarne jednolite magisterskie) - Semestr VIII

Cele przedmiotu

C1-zapoznanie z istotnymi zagadnieniami z zakresu neuropsychologii: budowy mózgu i jego funkcji oraz ich zaburzeń
C2-uwrażliwienie na etyczny wymiar klinicznej diagnozy neuropsychologii
C3-praktyczne nabycie umiejętności diagnozy neuropsychologicznej (z wykorzystaniem obserwacji, wywiadu klinicznego oraz wybranych metod do badania funkcjonowania OUN

Wymagania wstępne

W1 - opanowana znajomość biologicznych podstaw zachowania
W2 - znajomość podstawowej terminologii z zakresu psychopatologii
W3 - znajomość zagadnień prezentowanych na wykładzie z przedmiotu \"Neuropsychologia\"

Efekty kształcenia dla przedmiotu

WIEDZA
K_W03 student/studetka posiada wiedzę o powiązaniach neuropsychologii z innymi dyscyplinami naukowymi (głównie medycyną), zna podstawowe zagadnienia z zakresu biologicznych podstaw zachowania,
K_W08 student/studetka ma wiedzę na temat procesów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych i ich mózgową reprezentację i lokalizację. Zna terminologię, różnorodne uwarunkowania tych procesów oraz współczesne osiągnięcia badań w tym zakresie, a także objawy zaburzeń.
K_W10 student/studetka zna neuropsychologiczne koncepcje zdrowia i choroby, czynniki wspierające jakość życia i warunkujące zachowania zdrowotne oraz rolę aktywności własnej w utrzymaniu zdrowia i poprawie jakości życia
K_W13 student/studetka ma uporządkowaną wiedzę na temat różnego rodzaju zaburzeń funkcjonowania poznawczego jednostki i metod ich diagnozowania.
K_W14 student/studetka zna etapy i zasady realizowania procesu diagnostycznego dla celów badania neuropsychologicznego oraz sposoby integracji rezultatów uzyskanych za pomocą różnych narzędzi badawczych
K_W15 student/studentka zna i rozumie zasady etyki zawodowej psychologa w zakresie postępowania diagnostycznego.

UMIEJĘTNOŚCI
K_U01 student/studetka potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu neuropsychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin do analizowania i interpretowania zaburzeń w funkcjonowaniu poznawczym.
K_U05 student/studetka potrafi zaplanować oraz przeprowadzić proces diagnostyczny dotyczący sfery funkcjonowania poznawczego i ewentualnych nieprawidłowości, wskazać ograniczenia przeprowadzonej diagnozy; potrafi interpretować uzyskane wyniki i integrować dane pochodzące z różnych metod badawczych oraz wskazać kierunki dalszych działań psychologicznych uwzględniające indywidualne (środowiskowe) potrzeby jednostki
K_U08 student/studetka potrafi kompetentnie posługiwać się testami oraz innymi technikami badań psychologicznych z poszanowaniem aspektów prawnych i etycznych
K_U09 student/studetka posiada rozwinięte umiejętności diagnostyczne: formułuje problemy, dobiera adekwatne metody, techniki i konstruuje narzędzia badawcze
K_U11 student/studetka stosuje się do norm i zasad etycznych w procesie diagnostycznym, dostrzega i analizuje dylematy etyczne związane z podejmowaniem konkretnych działań i interwencji psychologicznych

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY)
K_K01 student/studetka rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie oraz rozwoju własnych kompetencji związanych z pracą psychologa, zwłaszcza w obszarze neuropsychologii
K_K02 student/studetka jest świadomy znaczenia zasad etycznych i uczciwości intelektualnej w działaniach naukowych oraz praktyce zawodowej psychologa.
K_K05 student/studetka przyjmuje postawę szacunku wobec osób o różnych potrzebach w zakresie różnych form pomocy psychologicznej; okazuje zrozumienie dla sytuacji ludzi z różnymi problemami i trudnościami
K_K06. Wykazuje troskę o prawidłowy przebieg diagnozy i interwencji psychologicznej, tak by nie przyniosła jakiejkolwiek szkody badanym osobom. Jest otwarty na pomoc ekspertów i superwizorów.
K_K07 student/studetka wykazuje krytyczną postawę wobec stosowanych metod badawczych i uzyskanych dzięki nim wyników, a także wobec różnych poglądów i praktyk w zakresie psychologii.

Metody dydaktyczne

Analiza studiów przypadków, dyskusja, praca w grupach

Treści programowe przedmiotu

1. Uszkodzenia mózgu i ich konsekwencje w kontekście rozwojowym i systemowym. Metody badania mózgu, np. EEG, PET, CT; fMRI
2. Schemat badania neuropsychologicznego. Diagnoza neuropsychologiczna a przesiewowe badanie funkcji poznawczych
3. Badanie funkcji językowych. Ocena mowy spontanicznej, rozumienia ze słuchu, ekspresji słownej, pisania, nazywania i czytania. Diagnoza: afazja i zaburzenia językowe
4. Ocena funkcji percepcyjnych, np. wzrokowo-przestrzennych; funkcji słuchowych czy funkcji dotykowych. Diagnoza: agnozja i zaburzenia percepcji
5. Ocena funkcji ruchowych (wykonywania celowych i świadomych ruchów). Diagnoza: zaburzenia funkcji motorycznych i apraksja
6. Ocena procesów dotyczących uwagi i pamięci operacyjnej. Ocena procesów dotyczących pamięci i uczenia się. Diagnoza: zaburzenia uwagi i zaburzenia pamięci obejmujące deficyty uczenia się nowych informacji oraz przypominania wyuczonych wcześniej (amnezja)
7. Ocena funkcji wykonawczych tj. np. planowanie, organizowanie, myślenie przyczynowo-skutkowe, abstrahowanie (zdolności abstrakcyjne, kategoryzacja, elastyczność wykonawcza, próby fluencji słownej, fluencji bezsłownej). Diagnoza: zaburzenia funkcji wykonawczych.
8. Ocena funkcji poznawczych w otępieniach/ d. demencji. ang. neurocognitive disorder. Diagnoza: pierwotne zespoły i schorzenia neurologiczne, np. zaburzenia. neuropoznawcze spowodowane chorobą Alzheimera/ d. otępienie starcze; czołowo-skroniowe zaburzenia neuropoznawcze/ d. otępienie czołowo-skroniowe; naczyniowe zaburzenie neuropoznawcze czy zaburzenia neuropoznawcze spowodowane chorobą Parkinsona
9. Wprowadzenie do problematyki rehabilitacji neuropsychologicznej. Podstawowe zasady i kierunki oddziaływań terapeutycznych. Przykłady konstruowania procedur postępowania diagnostyczno-terapeutycznego

Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia

Kryteria oceny:

Niedostateczna
-student/studetka nie zna pojęć i specyfiki zaburzeń z zakresu neuropsychologii
-student/studetka nie potrafi odróżnić poszczególnych rodzajów metod diagnostycznych
-student/studetka nie potrafi zaplanować procesu diagnostycznego
-student/studetka nie potrafi zinterpretować wyniku otrzymanego w teście
-student/studetka nie potrafi rozpoznać kluczowych problemów etycznych związanych z diagnozą neuropsychologiczną
-student/studetka nie potrafi krytycznie odnieść się do stawianej przez siebie hipotezy diagnostycznej
Dostateczna
-student/studetka zna niektóre pojęcia i specyfikę niektórych zaburzeń z zakresu neuropsychologii
-student/studetka potrafi wymienić i omówić niektóre rodzaje metod diagnozy
-student/studetka zna kilka ogólnych zasad prowadzenia wywiadu klinicznego w kierunku zaburzeń neurologicznych, zauważa niektóre spośród danych dostępnych podczas obserwacji
-student/studetka w procesie diagnozy neuropsychologicznej na poziomie bardzo ogólnym określa zasadniczy problem pacjenta, rozpoznaje niektóre spośród symptomów uszkodzeń oraz częściowo trafnie dobiera dalsze metody badania
-student/studetka potrafi rozpoznać i wyjaśnić niektóre z kluczowych problemów etycznych związanych z diagnozą kliniczną
-student/studetka potrafi postawić hipotezę diagnostyczną alternatywną w stosunku do pierwotnej
Dobra
-student/studetka potrafi wymienić i omówić specyfikę większości omawianych zaburzeń z zakresu neuropsychologii
-student/studetka potrafi wymienić i omówić większość rodzajów metod diagnostycznych prezentowanych na zajęciach
-student/studetka zna większość omawianych zasad prowadzenia wywiadu neuropsychologicznego, zauważa większość spośród danych dostępnych podczas obserwacji, wyciąga adekwatne informacje z metod.
-student/studetka w procesie diagnozy na ogół trafnie określa zasadniczy problem pacjenta, rozpoznaje większość spośród symptomów zaburzeń i zależności pomiędzy objawami oraz trafnie dobiera większość z weryfikujących metod diagnostycznych
-student/studetka potrafi rozpoznać i wyjaśnić większość omawianych problemów etycznych związanych z diagnozą neuropsychologiczną.
-student/studetka potrafi postawić kilka możliwych hipotez diagnostycznych danego problemu i dobrać adekwatne metody weryfikacji.
Bardzo dobra
-student/studetka potrafi wymienić i omówić specyfikę wszystkich omawianych zaburzeń z zakresu neuropsychologii oraz podaje ich możliwą lokalizację
-student/studetka potrafi wymienić i omówić wszystkie prezentowane na zajęciach metody diagnostyczne
-student/studetka potrafi wymienić i omówić wszystkie omawiane na zajęciach zasady prowadzenia wywiadu neurologicznego , zauważa wszystkie spośród danych dostępnych podczas obserwacji, zna zasady formułowania procesu badania.
-student/studetka w procesie diagnozy bardzo trafnie określa zasadniczy problem pacjenta, rozpoznaje wszystkie spośród objawów oraz trafnie dobiera wszystkie z weryfikujących metod diagnostycznych
-student/studetka potrafi rozpoznać i wyjaśnić wszystkie omawiane problemy etyczne związane z badaniem neuropsychologicznym
-student/studetka potrafi postawić kilka możliwych hipotez diagnostycznych danego problemu oraz wskazać na sposoby ich weryfikacji

Sposoby weryfikacji
1) Obecność wymagana na zajęciach jest 100%. Oznacza to, że każda nieobecność na zajęciach musi być odpracowana. Odrobienie zajęć jest możliwe w terminie maksymalnie dwóch tygodni od pojawienia się nieobecności według instrukcji zamieszczonej na platformie MOODLE, poprzez ową platformę.
2) Przygotowanie do zajęć, czyli uważne przeczytanie zadanej lektury/ studium przypadku (o ile takie prace były zadane) oraz wykonanie wszystkich ćwiczeń (każde ćwiczenie niewykonane np. ze względu na spóźnienie i/lub problemy techniczne przy pracy on-line - można odrobić poprzez platformę MOODLE w ciągu 2 tygodni, według instrukcji)
3) Przygotowanie eseju na przedostatnie zajęcia w semestrze (wymogi formalne dotyczące eseju to: (a) 1 do 2 stron tekstu standardowego, tj. czcionka w formacie 12 TM Roman, półtora wersu odstępu; (b) postawienie jasnej tezy/ wyróżnienie tematu, merytorycznie powiązanych z treściami programowymi przedmiotu oraz (c) odwołanie się w tekście do literatury, przywołanej na końcu pracy w standardzie APA, przy czym musi to być przynajmniej jedna pozycja ostatnich 5 lat. Praca w formie eseju, tj. jej główne tezy będzie osobiście przedstawiana na forum grupy, na ostatnich zajęciach przez ok. 2-3 minuty.

Literatura podstawowa i uzupełniająca

Literatura podstawowa
1. Borkowska, A. R., Daniluk, B. (2020). Diagnoza neuropsychologiczna dzieci i młodzieży. Wczesne wspomaganie rozwoju, wczesna interwencja i rehabilitacja neuropsychologiczna dzieci i młodzieży. W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, A.R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (s. 245-262; 777-801). Warszawa: PWN.
2. Domańska, Ł., Borkowska, A. R. (red.) (2011). Podstawy neuropsychologii klinicznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
3. Herzyk, A. (2016). Neuropsychologia kliniczna jako dziedzina badań i praktyki. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (s. 499-516). Warszawa: PWN.
4. Pąchalska, M., Kaczmarek, B.L.J., Kropotov, J. D. (2020). Neuropsychologia kliniczna. Od teorii do praktyki. Warszawa: PWN.
5. Sacks O. (1996). Mężczyzna, który pomylił żonę z kapeluszem (s. 7-133, 167-194, 218-227). Poznań: Zysk i S-ka.

Literatura usupełniająca:
6. Borkowska, A. R., Domańska, Ł. (red.) (2012). Neuropsychologia kliniczna dziecka. Warszawa: PWN.
7. Jodzio, K. (red.) (2016). Neuropsychologia. Współczesne kierunki badań. Warszawa: PWN.
8. Morrison, J. (2014). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów. Kraków: WUJ.
9. Pąchalska, M. (2020). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Część 1. Procesy poznawcze i emocjonalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
10. Pąchalska, M. (2020a). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Część 2. Procesy komunikacyjne powrót do społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
11. Prigatano, G. P. (2009). Rehabilitacja neuropsychologiczna. Podstawowe zasady i kierunki oddziaływań terapeutycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
12. Steuden, St. (2016). Psychologia kliniczna seniorów. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (s. 555-573). Warszawa: PWN.
13. Zawadzka, E., Domańska, Ł. (2017). Diagnoza neuropsychologiczna. Współczesne wyzwania i perspektywy rozwoju. Warszawa: Difin.

literatura dodatkowa do ćwiczeń (studia przypadków):
14. Golberg, E. (2018). Kreatywność, Mózg w dobie innowacji. Warszawa: PWN.
15. Lieberman, A., Wieder, S., Fenichel, E. (2013). DC: 0-3: Opisy kliniczne dzieci oraz ich rodzin. Jak korzystać z „Klasyfikacji diagnostycznej zaburzeń psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa” w procesie diagnozy i planowania terapii. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Fundament”.

Kierunek studiów: Psychologia (stacjonarne jednolite magisterskie)

Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:	Rok IV - Semestr 8 Punkty ECTS: 0 Forma zaliczenia: Zal. na ocenę

Terminarz:

Data	Dzień	Sala	Godz.od-do	Forma zajęć
2023-02-23	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-03-02	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-03-09	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-03-16	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-03-23	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-03-30	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-04-13	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-04-20	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-04-27	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-05-04	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-05-11	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-05-18	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-05-25	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-06-01	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne
2023-06-15	czwartek	C-503	12:30 - 14:10	stacjonarne