Historia Kościoła w Polsce: okres nowożytny (wykład)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Teologii - Instytut Nauk Teologicznych
Kod ECTS:08300-XXXX-01WYK0016
Kierunek studiów: Teologia kurs B (stacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok II - Semestr 3
Punkty ECTS: 3
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 4
Punkty ECTS: 2
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Lokalizacja w programie modułowym:
Moduł programowy:Przedmioty obligatoryjne » Historia Kościola w Polsce: okres nowożytny
Efekty kształcenia:
T_K07Absolwent jest gotów do uczestniczenia w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa chrześcijańskiego i kulturowego regionu, kraju i Europy
T_U05Absolwent potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację wybranych wytworów kultury (zwłaszcza chrześcijańskich) z zastosowaniem twórczej i oryginalnej metody oceny ich znaczenia i oddziaływania w procesie historyczno-kulturowym
T_W03Absolwent zna i rozumie uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę obejmującą kluczowe zagadnienia oraz wybrane zagadnienia z zakresu zaawansowanej wiedzy szczegółowej w ramach teologii biblijnej, fundamentalnej, dogmatycznej, moralnej i innych dyscyplin teologicznych oraz filozofii, metafizyki, filozofii Boga, człowieka i przyrody, etyki oraz filozofii religii i kultury, a także epistemologii i metodologii nauk oraz logiki i historii filozofii
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
Założenia i cele przedmiotu
Cel zajęć: Znajomość dziejów Kościoła w Polsce w dobie potrydenckiej. Znajomośc dziejów Kościoła w Polsce w dobie zaborów. Znajomość dziejów Kościoła w Polsce w XX wieku
Zamierzone efekty kształcenia
Wiedza: Zdefiniowanie zakresu znaczeniowego terminologii historycznokościelenej. Opisanie podstawowych zagadnień z dziejów Kościoła w Polsce w dobie nowożytnej. Podsumowanie długofalowych procesów wewnatrzkościelnych. Rozpoznawanie implikacji zjawisk wcześniejszej doby we współczesnym Kościele.
Umiejętności: Analizowanie przekrojowych zagadnień z zakresu dziejów Kościoła w Polsce. Interpretowanie faktów historycznych z dziedziny historii Kościoła w Polsce. Weryfikowanie obiegowych opinii w oparciu o rzetelny przekaz źródlowy i fachową literaturę. Wyszukiwanie dodatkowej wiedzy za pomocą
Inne kompetencje (postawy): Dbałość o poprawność terminologiczną wypowiedzi. Otwartość na inne kultury, religie i wyznania. Postępowanie zgodne z etosem narodowym. Wrażliwość na dorobek wcześniejszych pokoleń. Wyrażanie sądów w sprawach Kościoła, państwa i narodu polskiego

wymagania wstępne: znajomość historii Kościoła na poziomie szkoły średniej
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
treści programowe
Treść zajęć: Dzieje unii brzeskiej i prawosławia w latach 1648-1795 (wojny kozackie, synod zamojski, odrodzenie prawosławia). Kościół polski w dobie potopu szwedzkiego (obrona Jasnej Góry, śluby lwowskie i ich znaczenie w dziejach polskiej religijności). Kościół wobec wojen tureckich (odsiecz wiedeńska). Losy protestantyzmu polskiego w latach 1648-1795 (protestanci a potop szwedzki, arianie i bracia czescy, sprawa toruńska, ograniczenia prawne i ingerencja obcych mocarstw). Religijne aspekty konfederacji barskiej. Stan organizacyjny Kościoła polskiego na przełomie XVII i XVIII w. (organizacja metropolitalna i diecezjalna, rola sufraganatów, oficjalatów, archidiakonatów, dekanatów, kapituł, stan szkolnictwa parafialnego, średniego i wyższego, seminaria duchowne). Prymasostwo polskie (historia prymasostwa, prerogatywy prymasów Polski). Tendencje autonomiczne w Kościele polskim (konkordat wschowski). Kościół polski w dobie oświecenia. Jakub Frank i frankiści. Kościół katolicki pod zaborem rosyjskim 1772-1815 (reorganizacja Kościoła, Kolegium Duchowne w Petersburgu). Kościół katolicki pod zaborem pruskim 1772-1815 (reorganizacja Kościoła, polityka germanizacyjna). Kościół katolicki pod zaborem austriackim 1772-1815 (reorganizacja Kościoła, recepcja józefinizmu). Polityka kościelna w Księstwie Warszawskim. Organizacja i sytuacja prawna Kościoła łacińskiego w Cesarstwie Rosyjskim. Organizacja i sytuacja prawna Kościoła łacińskiego w Królestwie Polskim do 1863 r. Kościół wobec powstania listopadowego i powstania styczniowego. Sytuacja Kościoła łacińskiego w Królestwie Polskim po 1863 r. Organizacja i charakterystyka życia kościelnego pod zaborem pruskim (bulla „De salute animarum”, zatarg o małżeństwa mieszane, kulturkampf). Organizacja, sytuacja prawna i charakterystyka życia kościelnego pod zaborem austriackim (reorganizacja struktur kościelnych, rzeź galicyjska, autonomia życia narodowego, concordia łacińsko-unicka). Losy Kościoła unickiego w Cesarstwie Rosyjskim i Królestwie Polskim. Kościół polski a sobór watykański I. Mariawityzm. Kościół polsko-katolicki. Sytuacja prawna i organizacja Kościoła katolickiego w II RP. Organizacje kościelne i szkolnictwo katolickie w II RP. Kościół greckokatolicki i neounia w II RP. Prymas August Hlond. Sytuacja Kościoła na ziemiach wcielonych do III Rzeszy podczas II wojny światowej. Sytuacja Kościoła w Generalnej Guberni podczas II wojny światowej. Sytuacja Kościoła pod okupacją sowiecką. Kościół wobec eksterminacji narodu polskiego i żydowskiego. Stolica Apostolska a Polska w czasie II wojny światowej. Sytuacja prawna i organizacyjna Kościoła w PRL. Prymas Tysiąclecia. Polska na soborze watykańskim II. Sacrum Poloniae Millenium. Ks. Jerzy Popiełuszko. Papież Jan Paweł II i Polska. Sytuacja prawna i reorganizacja Kościoła w III RP. Kościół greckokatolicki w PRL i III RP.
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Metody i pomoce dydaktyczne
Forma zajęć: wykład tradycyjny
Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych: mapy historyczne Polski
forma i warunki zaliczenia
Sposób sprawdzenia osiągnięcia efektów zmierzonych: egzamin pisemny - 100%.
Literatura podstawowa i uzupełniająca
Literatura podstawowa:
B. Kumor, Z. Obertyński, Historia Kościoła w Polsce, t. II, cz. 1-2, Poznań 1979; B. Kumor, Historia Kościoła, t. VI-VIII, Lublin 1985-1995; Chrześcijaństwo w Polsce, red. J. Kłoczowski, Lublin 1992; M. Banaszak, Historia Kościoła Katolickiego, t. III-IV, Warszawa 1989-1992
Literatura uzupełniająca:
Doktór J., Jakub Frank i jego nauka, Warszawa 1991; Drążek Cz., Błogosławiony Ojciec Jan Beyzym SJ posługacz trędowatych. Biografia, Kraków 2002; Dygdała J., Adam Stanisław Grabowski (1698-1766) : biskup, polityk, mecenas, Olsztyn 1994; Dylągowa H., Autorytet papieża w Polsce porozbiorowej, Lublin 1987; Dylągowa H., Duchowieństwo katolickie wobec sprawy narodowej (1764-1864), Lublin 1981; Gastpary W., Sprawa toruńska w roku 1724, Warszawa 1969; Jabłońska-Deptuła, Przystosowanie i opór. Zakony męskie w Królestwie Kongresowym, Warszawa 1983; Kaczmarczyk J., Bohdan Chmielnicki, Wrocław 1988; Lis K., Pius IX a Polska w dobie powstania styczniowego, Lublin 1996; Osadczy W., Kościół i cerkiew na wspólnej drodze. Concordia 1863, Lublin 1999; Paciuszkiewicz M., Andrzej Bobola, Kraków 2004; Pajewski J., Buńczuk i koncerz. Z dziejów wojen polsko–tureckich, Poznań 1997; Petrani A., Kolegium Duchowne w Petersburgu, Lublin 1950; Podhorodecki L., Wiedeń 1683 r., Warszawa, 1983; Rzemieniuk F., Unici polscy 1596-1946, Siedlce 1998; Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998; Staszewski J., August III Sas, Wrocław 1989; Staszewski J., Stosunki Augusta II z Kurią Rzymską w latach 1704-1706, Toruń 1965; Tazbir J., Święci, grzesznicy i kacerze. Z dziejów polskiej kontrreformacji, Warszawa 1959; Tokarczyk A., Ewangelicy polscy, Warszawa 1988; Tomczyk J., Przywódcy powstania styczniowego w Lubelskiem i na Podlasiu. Leon Frankowski, ks. Stanisław Brzóska, Lublin 1992; Wimmer J., Odsiecz wiedeńska 1683 roku, Warszawa 1983; Wójcik Z., Dzikie Pola w ogniu. O Kozaczyźnie w dawnej Rzeczypospolitej, Warszaw 1961; Wójcik Z., Jan Kazimierz Waza, Wrocław 2004; Zarzycki W., Biskup Adam Naruszewicz, luminarz polskiego Oświecenia, Lublin 1999; Zieliński Z., Kościół katolicki w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1848-1865, Lublin 1973; Zieliński Z., Kościół i naród w niewoli, Lublin 1995; Zienkowska K., Stanisław August Poniatowski, Wrocław 1998; Ziółek E., Biskupi senatorowie wobec reform sejmu czteroletniego, Lublin 2002; Ziółek J., Konstytucja 3 Maja. Kościelno-narodowe tradycje święta, Lublin 1991; Żywczyński M., Watykan wobec powstania listopadowego, Kraków 1995
Inne pomoce dydaktyczne: mapy historyczne Polski