Prawo o sakramentach świętych (wykład)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji - Instytut Prawa Kanonicznego
Kod ECTS:10900-XXXX-0200WYK0038
Kierunek studiów: Prawo Kanoniczne (niestacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok II - Semestr 3
Punkty ECTS: 2
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 3
Punkty ECTS: 6
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 4
Punkty ECTS: 5
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 4
Punkty ECTS: 6
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok III - Semestr 5
Punkty ECTS: 4
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok III - Semestr 6
Punkty ECTS: 5
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Kierunek studiów: Prawo Kanoniczne (stacjonarne jednolite magisterskie)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok II - Semestr 3
Punkty ECTS: 2
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 3
Punkty ECTS: 6
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 4
Punkty ECTS: 5
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok II - Semestr 4
Punkty ECTS: 6
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok III - Semestr 5
Punkty ECTS: 4
Forma zaliczenia: Zaliczenie bez oceny
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok III - Semestr 6
Punkty ECTS: 5
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Lokalizacja w programie modułowym:
Moduł programowy:Moduł 5 – przedmioty kształcenia kierunkowego » Prawo o sakramentach świętych (* ćwiczenia)
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
ZAŁOŻENIA: Zapoznanie się z prawem i nauczaniem Kościoła katolickiego na temat sakramentów św. Wiedza na temat ważnego i godziwego udzielania sakramentów. Poznanie ograniczeń i przeszkód prawnych do udzielania i przyjmowania sakramentów.
CEL WYKŁADU:.
w zakresie wiedzy:
a) poznanie najważniejszych dokumentów nauczania Kościoła dotyczących sakramentów świętych oraz dyscypliny ich sprawowania i przyjmowania;
b) rozumienie podstawowych terminów występujących w IV księdze KPK 1983;
c) dostrzeganie ewolucji norm prawnych z zakresu prawa sakramentów świętych;
d) zdobycie wiedzy na temat ważnego i godziwego przyjmowania sakramentów
e) poznanie ograniczeń i przeszkód prawnych do udzielania i przyjmowania sakramentów.
w zakresie postaw:
a)respektowanie przepisów kościelnych dotyczących sprawowania i przyjmowania sakramentów;
b)kształtowanie postawy szacunku do sakramentów świętych jako darów Bożych;
c)kształtowanie szacunku do osób, które sprawują i przyjmują sakramenty święte;
d)pogłębienie osobistego życia sakramentalnego;
w zakresie umiejętności:
a)kształtowanie umiejętności rozumienia sensu zbawczego normy prawnej;
b)umiejętność poznania i krytycznej oceny normy prawnej;
c)umiejętność uzasadnienia norm dotyczących ograniczeń i zakazów przyjmowania sakramentów świętych.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
Zagadnienia wprowadzające; źródła prawa do Księgi IV Kodeksu prawa kanonicznego kan. 834-1054; źródła liturgiczne do sakramentów; pojęcie i podmioty Munus sanctificandi Ecclesiae (analiza kan. 834-839). Kult publiczny Kościoła (analiza kan. 834 § 2)
Pojęcie sakramentu (kan. 840-843); szafarz i podmiot sakramentu, materia i forma (kan. 845-848); ogólne przesłanki do ważności i godziwości sakramentu. Jednolitość dyscypliny sakramentalnej. Sakramenty inicjacji chrześcijańskiej. Warunkowe udzielanie sakramentów
Pojęcie communicio in sacris. Analiza kan. 844§ 1-5
Zagadnienia wstępne dotyczące sakramentu chrztu św. Kan. 849-860. Dokument: Kongr. Nauki Wiary Pastoralis actio (1980) – instrukcja o chrzcie dzieci. Istotne elementy chrztu świętego, warunki godziwości chrztu św. Podmiot uprawniony do składania prośby o chrzest. Kryteria do pełnienia funkcji rodzica chrzestnego, różnice pomiędzy rodzicem chrzestnym a świadkiem. Czas i miejsce chrztu. Skutki prawne przyjęcia chrztu. Chrzest osoby dorosłej Chrzest dziecka w niebezpieczeństwie śmierci – uwarunkowania historyczne
Nauka Kościoła na temat chrztu dzieci. Chrzest dziecka wbrew woli rodziców. Główne elementy reformy chrztu świętego po Soborze Watykańskim II
Pojęcie sakramentu bierzmowania, analiza konstytucji papieża Pawła VI Divinae consortium naturae (1971). Materia i forma sakramentu. Warunki godziwości. Warunki wymagane do ważności sakramentu bierzmowania. Szafarz sakramentu bierzmowania. Obowiązek przyjęcia sakramentu bierzmowania. Podmiot. Wiek bierzmowanego. Czas i miejsce bierzmowania. Istotne elementy sakramentu bierzmowania. Świadek sakramentu bierzmowania. Bierzmowanie jako sakrament wtajemniczenia chrześcijańskiego Główne założenia reformy sakramentu bierzmowania po Soborze Watykańskim II
Sakrament Eucharystii: pojęcie, celebrans, szafarz. Warunki wymagane do spełnienia obowiązku uczestniczenia we mszy św., antycypacja, post eucharystyczny, dwukrotne przyjęcie Komunii św. tego samego dnia
Eucharystia: czas i miejsce Eucharystii (kan. 931-933), szafarz nadzwyczajny Komunii św. (kan. 910§ 2). Eucharystia: wiatyk, materia sakramentu. Dopuszczanie do Komunii św. osób rozwiedzionych żyjących w ponownych związkach (interpretacja kan. 915). Omówienie pozostałych przeszkód prawnych
Wielkanocna Komunia św. Interpretacja kan. 920. Przechowywanie i kult Najświętszego Sakramentu (omówienie kan. 934-944). Ofiary mszalne: aplikacja intencji mszalnych, wysokość ofiar mszalnych, przyjmowanie i przekazywanie stypendiów mszalnych, obowiązek czuwania nad wypełnieniem zobowiązań mszalnych (analiza kan. 945-958)
Sakrament pojednania i pokuty. Indywidualna i integralna spowiedź (analiza kan. 960). Absolucja wielu penitentów równocześnie (analiza kan. 961-963). Szafarz sakramentu, rola i zadania spowiednika
Upoważnienie do spowiadania, habitualne upoważnienie, odwołanie i ustanie upoważnienia do spowiadania, wykładnia kan. 976, absolutio complicis, problem fałszywego oskarżenia spowiednika o solicytację
Kontynuacja sakr. pokuty: prawa i obowiązki penitenta, tajemnica sakramentalna ( analiza kan. 983 § 1 i 2). Pojęcie i podział odpustów, warunki zyskania odpustu, władza kompetentna do udzielania odpustu
Sakrament namaszczenia chorych: pojęcie, szafarz (kan. 998-1003). Omówienie Konst. ap. pp. Pawła VI, Sacram unctionem infirmorum (1972); Kongregacja Kultu Bożego, Dekret wprowadzający nowy obrzęd namaszczenia chorych Infirmis(1972); Ordo unctionis infirmorum 1974 r. Podmiot sakramentu (kan. 1004-1007)
Sakrament święceń: kan. 1008-1023. Omówienie Konst. Pp. Pawła VI Pontificalis Romani recognitio (1968) zatwierdzającącej nowy obrzęd święceń diakonatu, prezbiteratu i episkopatu oraz Pontyfikału rzymskiego odnowionego zgodnie z postanowieniem Świętego Soboru Powszechnego Watykańskiego II. Wydany z upoważnienia papieża Pawła VI, poprawiony staraniem papieża Jana Pawła II, Obrzędy święceń Biskupa, Prezbiterów i Diakonów, wydanie drugie wzorcowe, Katowice 1999
Wymagania stawiane kandydatom
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
METODY DYDAKTYCZNE: wykład monograficzny
WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU: pozytywna odpowiedź ustna
FORMA ZALICZENIA ZAJĘĆ: egzamin
KRYTERIA ZALICZENIA: obecność na zajęciach, wiedza pozytywna
Literatura podstawowa i uzupełniająca
LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
1.Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III, red. Bp P. Hemperek, W. Góralski, F. Przytuła, J. Bakalarz, Redakcja Wydawnictw KUL: Lublin 1986, s. 61-212.
2.E. Szczot, Prawo wiernego do Eucharystii według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r., Lublin 2000.
3.K. Rahner, Sakramenty Kościoła. Medytacje, przekład J. Zychowicz, Kraków 1997.
4.B. W. Zubert OFM, Interkomunia w świetle nowego Kodeksu, „Prawo Kanoniczne” 31(1988) nr 1-2, s. 13-29.
5.B. W. Zubert OFM, Chrzest - podstawą nowej podmiotowości prawnej, „Homo meditans”, t. X, Lublin 1992, s. 139-152.
6.B. W. Zubert OFM, Chrzest dziecka wbrew woli rodziców, „Prawo Kanoniczne” 39(1996) nr 3-4, s. 43-64
7.B. W. Zubert OFM, Sigillum sacramentale inviolabile est, w: Divina et humana. Księga Jubileuszowa w 65. rocznicę Księdza Profesora Henryka Misztala, red. A. Dębiński, W. Bar, P. Stanisz, Lublin 2001, s. 723-741.
8.B. W. Zubert OFM, Sakrament namaszczenia chorych. Próba wykładni obowiązujących przepisów kodeksowych, „Roczniki Nauk Prawnych” 5 (1995), s. 17-48.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1.T. Schneider, Znaki bliskości Boga. Zarys sakramentologii, wyd. 2, Wrocław 1990.
2.M. Pastuszko, Najświętsza Eucharystia według Kodeksu Prawa kanonicznego Jana Pawła II, Kielce 1997.
3.Tenże, Sakrament pokuty i pojednania, Kielce 1999.