Pedagogika specjalna (wykład)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Nauk Społecznych - Instytut Pedagogiki
Kod ECTS:05700-XXXX-0503WYK0057
Język wykładowy:Język polski
Kierunek studiów: Pedagogika (stacjonarne I stopnia)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok I - Semestr 1
Punkty ECTS: 1
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok I - Semestr 2
Punkty ECTS: 1
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Lokalizacja w programie modułowym:
Moduł programowy:Przedmioty obligatoryjne » Pedagogika specjalna
Kierunek studiów: Studia podyplomowe w zakresie przygotowania pedagogicznego
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok I - Semestr 1
Punkty ECTS: 1
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok I - Semestr 2
Punkty ECTS: 1
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
Celem wykładu jest wprowadzenie w podstawowe problemy pedagogiki specjalnej jako nauki; problemy życiowe osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin; uwrażliwienie studenta na sytuacje wymagające jego aktywności, zapoznanie z rolą pedagoga specjalnego.
Student ponaje podstawową wiedzę z zakresu pedagogiki specjalnej (baza metodologiczna i najważniejsze problemy merytoryczne); Student stara się zrozumieć psychospołeczną sytuację człowieka niepełnosprawnego i jego rodziny oraz zadania pedagoga w tym zakresie; Student pracuje nad kształtowaniem się własnej postawy wobec osób niepełnosprawnych, wobec choroby, niepełnej sprawności oraz cierpienia i strat; Student umie stosować poprawne określenia sprzyjającego akceptacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin, szanujące ich podmiotowość i godność ludzką; Student nabywa wrażliwości na błędy jatrogenne, które mogą zaistnieć między personelem a osobą niepełnosprawną i jej rodziną oraz na konsekwencje niewłaściwych postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych i ich rodzin; Student posiada wiedzę i kompetencje dotyczące umiejętności pomocy (wsparcia, towarzyszenia) rodzinom w sytuacjach zmagania się z niepełnosprawnością jej członka.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
Status metodologiczny pedagogiki specjalnej.
Zagadnienie normy, kryteria niepełnosprawności, semantyka niepełnosprawności.
Stare i nowe paradygmaty pedagogiki specjalnej.
Modele podejścia do problemów osób niepełnosprawnych.
Teorie psychologiczne wyjaśniające reakcję na chorobę lub kalectwo.
Zróżnicowanie problemów, wyzwań rozwojowo-wychowawczych, form opieki oraz koniecznej pomocy w zależności od charakteru niepełnosprawności i wieku.
Postawy wobec osób niepełnosprawnych – rodzaje, teorie, kształtowanie.
Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym – reakcje rodziców, ich problemy, postawy wobec dziecka, pomoc i wsparcie rodziny.
Pedagogika niepełnosprawności J. Vaniera
Dziedzictwo polskiej pedagogiki specjalne – M. Grzegorzewska, Z. Sekowska.
Edukacja osób niepełnosprawnych.
Rehabilitacja: lecznicza i zawodowa, psychiczna i społeczna; elementy rehabilitacji psychicznej.
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Metody i pomoce dydaktyczne
Wykład konwersatoryjny, wykład konwencjonalny, prezentacje PP, filmy dydaktyczne

forma i warunki zaliczenia
pisemne zaliczenie z materiału przekazanego na wykładzie (50%) i lektur (50%)
Literatura podstawowa i uzupełniająca
podstawowa:
Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej. Warszawa, WSPS, 1998 (wybrane strony).
Dykcik W. Pedagogika specjalna. Poznań, 2003, część. 2. s. 67-93.
Kowalik S. Psychologia rehabilitacji. Warszawa, 2007, WAP (wybrane strony).
Sęk H. (pod red.), Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa, PWN, 1993, s. 446-471 (rozdz. VI: Wybrane problemy niepełnosprawności i rehabilitacji).
Domagała-Zyśk E., Kornas-Biela D., Sidor B., Rodzina z osobą niepełnosprawną. W: J. Stala, E. Osewska (red.), Rodzina. Bezcenny dar i zadanie. Radom, 2006, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, s. 638-723.
List Apostolski Jana Pawła II „Salvifici Doloris”, Rzym 11.2.1984.
Kornas -Biela D., Wokół początku życia ludzkiego, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 2002, s. 158 – 185 (Diagnostyka prenatalna).
Kornas-Biela D. Rodzice wobec diagnozy uszkodzenia słuchu u dziecka: doświadczenia rodziców, pomoc profesjonalistów. W: Rodzina: źródło życia i szkoła miłości. Lublin, 2000, Towarzystwo Naukowe KUL, s. 459-478.
Domagała - Zyśk E. (2010). Chrześcijańska pedagogika niepełnosprawności - współczesne wyzwania. W: J. Michalski, A. Zakrzewska (red.) Pedagogika chrześcijańska. Tradycja, współczesność, nowe wyzwania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Uzupełniająca:
Vanier J. – jedną z pozycji książkowych do wyboru.
Philippe T., Mądrość serca, Kraków 2000.
Kornas-Biela D. Osoba niepełnosprawna, chora, cierpiąca: nauczanie Jana Pawła II. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości, 2000. Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, s. 357-384).
Domagała - Zyśk E. (2009). Elementy „filozofii niepełnosprawności” Jeana Vaniera a współczesne tendencje rozwiązywania problemów osób z niepełnosprawnością. W: A. Szudra, K.Uzar Personalistyczny wymiar filozofii wychowania. Wydawnictwo KUL, s. 279 – 292.