Leksykologia i leksykografia (ćwiczenia)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Nauk Humanistycznych - Instytut Literaturoznawstwa
Kod ECTS:09300-XXXX-04CWI0386
Kierunek studiów: Filologia Polska (stacjonarne I stopnia)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok I - Semestr 1
Punkty ECTS: 3
Forma zaliczenia: Zaliczenie na ocenę
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
Student nabywa praktycznych umiejętności w zakresie korzystania z dawanych i współczesnych słowników języka polskiego, ma świadomość zróżnicowania zasobu leksykalnego polszczyzny.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z zakresu leksykologii i leksykografii:
1. Miejsce leksykologii i leksykografii wśród innych dyscyplin językoznawczych; cele, metody i przedmiot badań, 2. Znak językowy wśród innych znaków. Wprowadzenie pojęć: leksem, wyraz tekstowy, wyraz gramatyczny, wyraz graficzny, jednostka leksykalna, 3. Semantyka leksykalna (rozwój znaczeniowy, formalny, ilościowy wyrazów, ewolucja znaczeniowa jednostek leksykalnych: repartycja, generalizacja, konkretyzacja, melioryzacja, pejoratywizacja znaczenia, 4. Relacje semantyczne między wyrazami: polisemia, homonimia, synonimia, antonimia, paronimia, hiponimia, 5. Funkcjonowanie wyrazów jako nazw (onomazjologia), geografia językowa, zróżnicowanie chronologiczne polszczyzny (archaizmy, neologizmy, neosemantyzmy, zapożyczenia); regionalizmy, 6. Frazeologia, paremiologia i paremiografia, źródła idiomów i przysłów, ich cechy, 7. Etymologia wyrazów, badanie pochodzenia i pierwotnego znaczenia wyrazów, 8. Onomastyka: propozycje klasyfikacji nazw własnych, analiza informacji zawartych w słownikach onomastycznych.
W zakresie leksykografii podejmuje się zagadnienia związane z typologią słowników, ich przydatnością naukową i praktyczną oraz historią polskiej leksykografii. Analizuje się różne typy słowników pod kątem ich makro- i mikrostruktury, a także budowy artykułów hasłowych oraz sposobem definiowania wyrazów hasłowych, rodzajami definicji słownikowych.

Metody dydaktyczne: Praca ze słownikami języka polskiego, praktyczne zajęcia warsztatowe.
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Obecność, aktywność na zajęciach, kolokwium, pisemna praca zaliczeniowa.
Literatura podstawowa i uzupełniająca
Literatura podstawowa:
M. Grochowski, Zarys leksykologii i leksykografii. Zagadnienia synchroniczne, Toruń 1982; S. Kania, J. Tokarski, Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa 1984; W. Miodunka, Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa 1989; S. Urbańczyk, Słowniki. Ich rodzaje i użyteczność, wyd. 3, Kraków 1991 nn.; T. Piotrowski, Zrozumieć leksykografię, Warszawa 2001; P. Żmigrodzki, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003.

Literatura uzupełniająca podawana będzie na bieżąco.