Antropologia kulturowa (wykład)

Opis przedmiotu
Informacje ogólne
Organizator:Wydział Nauk Społecznych - Instytut Nauk Socjologicznych
Kod ECTS:14700-XXXX-05WYK0003
Kierunek studiów: Socjologia (stacjonarne I stopnia)
Lokalizacja w planach rocznych:
Etap:Rok III - Semestr 5
Punkty ECTS: 3
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Etap:Rok III - Semestr 6
Punkty ECTS: 3
Forma zaliczenia: Egzamin
Rozkład zajęć 2023/2024
Rozkład zajęć 2022/2023
Lokalizacja w programie modułowym:
Moduł programowy:Przedmioty obligatoryjne » Antropologia kulturowa
Cele przedmiotu
Wymagania wstępne
Podstawowym celem zajęć jest zapoznanie studentów z dorobkiem klasycznych orientacji w antropologii. Zajęcia mają wykształcić u studentów zmysł rozumienia problematyki z zakresu uniwersalizmu i partykularyzmu w zastosowaniu do wszelkich dostępnych społecznych form życia, dostrzegania elementów ciągłości i zmiany w procesach społecznych oraz zauważania tego, co osobliwe w kulturach lokalnych. Przy czym wskażemy na pewną ewolucję w zakresie formułowanej problematyki i metod badawczych. Opowiemy też o dylematach antropologii jako nauki oraz głosach krytycznych skierowanych pod adresem antropologii klasycznej. Wykład umożliwia studentom budowanie wrażliwości i wyobraźni antropologicznej.
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Metody dydaktyczne
Treści programowe przedmiotu
Omówimy: 1/ antropologię jako naukę; klasyczny podział antropologii, podstawowe pojęcia (etnocentryzm, relatywizm, "my - oni", być "tutaj i tam"); 2/ tradycję brytyjską- szkołę ewolucjonistyczną w antropologii (J.G. Frazer)- założenia, główne pojęcia ; 3/tradycję niemiecką - szkołę dyfuzjonistyczną (W. Schmidt) współczesne badania prowadzone w tym duchu przez Werbistów; 4 tradycję amerykańską /szkołę Fr. Boasa/ - problem odrzucenia uniwersalistycznych koncepcji na temat różnorodności kultur, roli historii kultury na kształt jej umysłowości oraz zasady relatywizmu ; 5/ antropologię R. Benedict i M. Mead - wzory kultury , płeć i osobowość; 7/antropologiczne badania nad językiem - słynną hipotezę względności językowej E. Sapira/B. L. Whorfa; 8/ koncepcję kultury wartości i kultury rzeczywistości (A.L. Kroeber); 9/tradycję francuską - koncepcję faktu społecznego, myśli prelogicznej, wyobrażeń zbiorowych i zagadnienie podmiotowości (E. Durkheim, L. Levi-Bruhl). Przejdziemy następnie do pokazania /10/ "nowej" antropologii społecznej B. Malinowskiego, 11/funkcjonalnego ujęcia człowieka, kultury i religii, 12/ koncepcji zmiany i rozwoju kultury, więzi narodowej (etnicznej), różnorodności kulturowej - z jednoczesnym podkreśleniem tożsamości kulturowej, konfliktu antagonistycznego i problemu kultury ogólnoświatowej- kultury jako narzędzia dominacji, 13/ antropologii funkcjonalno- strukturalnej Radcliffe-Browna (antropologii społecznej jako socjologii , sporów wokół pojęcia struktury i kultury14/ materializmu kulturowego (L.A. White, M. Harris) 15/ i ośrodków antropologicznych w Polsce.
Kryteria oceny i sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia
Metody dydaktyczne: Wykład tradycyjny, metody dialogowe, metody problemowe
Forma i warunki zaliczenia zajęć: Egzamin ustny
Literatura podstawowa i uzupełniająca
Literatura podstawowa: 1/ Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 1966 (nowe wyd. 1999) s. 209-256; 2/ Flis M., Antropologia społeczna Radcliffe-Browna. Z wyborem pism, Kraków s. 11-14, 49-83; 3/ Frazer J.G., Złota gałąź, Warszawa 1965, Wstęp, s. 9-22; 4/ Malinowski B., Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei, Warszawa 1986, s. 27-58; 5/ Mead M., Trzy studia. Dojrzewanie na Samoa, Warszawa 1986 s. 29-47, 83-99; 7/Olszewska-Dyoniziak B., Zarys antropologii kultury, Kraków 1996, s. 179-199; 8/ Pine Fr., Funkcjonalizm Malinowskiego w tradycji brytyjskiej antropologii społecznej, pod red. M. Flis, Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, Warszawa 1985 s. 93-107.Literatura uzupełniająca: 1/ Mach Z., Kultura i osobowość w antropologii amerykańskiej, Kraków-Warszawa 1989; 2/ Malinowski B., Szkice z teorii kultury, Warszawa 1958; 3/ Levi-Strauss C., Smutek tropików, tłum. A. Steinsberg, Warszawa 1961; 4/ Sapir E., Kultura, język, osobowość, Warszawa 1978; 5/ Krawczyk E., Antropologia kulturowa. Klasyczne kierunki, szkoły i orientacje, Lublin 2003; 6/ Kuper A., Między charyzmą i rutyną. Antropologia brytyjska 1922-1982, tłum. K. Kaniowska, Łódź 1987; 7/ Paluch A., Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa 1990; 8/ Paluch A., Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, pod red. M. Flis i A. K. Palucha, Warszawa 1985; 9/ Nowicka E., Świat człowieka. Świat kultury, Warszawa 1991.